نقد و تحليل ادبي، تعليمي و تاريخي ماتمكده بيدل قزويني

Literary, Pedagogical and Historical Analysis and Criticism of Matam-Kade by Bidel Qazvini

ماتمكده، عنوان كتابي است از مولا ‌قربان ابن رمضان بادشتي رودباري قزويني متخلّص به بيدل كه موضوع آن مقتل حسيني(ع) است. اين كتاب حوادث حماسه سال 61 هجري را از لحظات شهادت امام‌حسين(ع) تا گسيل داشتن كاروان اسيران با سرهاي مطهر شهدا از كربلا به كوفه و شام و نهايتاً برگشتن اسرا به كربلا در اربعين اول در بردارد. كتاب كه تاريخ اتمام آن 1267 هـ . ق است در قالب نظم و نثر تاليف گرديده و از حيث ادبي و بلاغي از اهميت به‌سزايي برخوردار است. اين پژوهش مي‌كوشد تا شرح مختصري پيرامون ترجمه حال مصنّف و جايگاه ادبي و ميزان تاثيرگذاري وي در نوع ادبي «مرثيه» و مقتل‌نويسي به دست دهد. آنگاه درباره نام، موضوع، محتوا و ساختار ماتمكده بحث خواهد شد. در ادامه، سبك جايگاه تاريخي اثر نيز به اجمال تحليل شده و به نقش عنصر تعليم در اين اثر با ذكر بعضي عناوين و نقل نمونه‌اي مختصر اشاره خواهد شد. آنگاه در نقد محتوايي- ساختاري آن شواهدي ذكر خواهد شد. ماتمكده بيدل قزويني از جمله مهم‌ترين و كم‌نظيرترين مقتل‌هاي فارسي در تاريخ ادبيات ايران است كه هم به لحاظ ادبي و هم به جهت تاريخي اهميت خاصي دارد و از اين رو، تصحيح، توضيح و انتشار آن در راستاي احيا و معرفي يكي از برترين مفاخر مكتوب ادبيات آييني ايران اسلامي، شايسته و بلكه بايسته مي‌نمايد.