مهارت‌هاي باليني دانشجويان پرستاري: خودارزشيابي، ارزشيابي همتا و ارزشيابي استاد، مكمل يا متضاد؟

Nursing studentsʹʹ practical skills: self-, peer and teacher evaluation, complementary or contradictory?

مقدمه: ارزشيابي از عملكرد باليني براي حرفه‌هاي بهداشتي و از جمله آموزش پرستاري يك چالش است. طبق نتايج پژوهش‌هاي انجام شده، روش‌هاي ارزشيابي مورد استفاده در اكثر دوره‌هاي آموزش باليني، با اهداف آموزشي تناسبي ندارد. اين پژوهش با هدف «ارزشيابي مهارت‌هاي باليني دانشجويان پرستاري از طريق خودارزشيابي، ارزشيابي همتا و ارزشيابي مدرس باليني» در بخش‌هاي داخلي- جراحي بيمارستان‌هاي منتخب دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1389 انجام شد. روش: در اين مطالعه تحليلي-مقطعي با استفاده از روش سرشماري كليه دانشجويان سال چهارم كارشناسي پرستاري انتخاب و پس از اتمام كارورزي توسط خود، همتا و مدرس باليني مورد ارزشيابي قرار گرفتند. ابزار گردآوري داده‌ها برگه جمع‌آوري اطلاعات دموگرافيك و برگه ارزشيابي مهارت‌هاي باليني دانشجويان كارورز در عرصه بود. از روش‌هاي آمار توصيفي و استنباطي (آزمون تي‌زوجي و ضريب همبستگي پيرسون) براي تحليل داده‌ها استفاده شد. يافته‌ها: براساس نتايج حاصل از تحقيق در حيطه مهارت باليني و حيطه مسووليت‌پذيري و احترام، بين ميانگين نمره ارزشيابي مدرس باليني با خودارزشيابي و ارزشيابي همتا اختلاف معناداري مشاهده گرديد. هرچند در اين دو حيطه بين ارزشيابي همتا و خودارزشيابي اختلاف معناداري مشاهده نشد. در حيطه ارتباط بين سه نوع ارزشيابي تفاوت معناداري وجود نداشت. همچنين در دو حيطه ‌مهارت و ارتباط، بين خودارزشيابي با ارزشيابي همتا و نيز در دو حيطه‌ ارتباط و مسووليت‌پذيري بين ارزشيابي مدرس باليني با خودارزشيابي همبستگي معناداري مشاهده گرديد. نتيجه‌گيري: با توجه به وجود تفاوت معنادار بين نمرات سه روش مختلف ارزشيابي و عدم وجود همبستگي معنادار بين آن‌ها، پيشنهاد مي‌شود به منظور بالا بردن دقت و احساس مسووليت دانشجويان در كارورزي باليني و نيز توسعه تفكر انتقادي، بهبود مهارت‌هاي ارتباطي، خودآموزي و احترام به ديگران، خودارزشيابي و ارزشيابي از همكلاسي‌ها به عنوان يكي از فعاليت‌هاي باليني دانشجويان مدنظر قرار گيرد.

Introduction: Evaluation of the clinical skills of nurses and other healthcare professionals is a challenge. Studies indicate that methods used to evaluate nursing students’ skills are not appropriate to educational aims. The purpose of this study was to evaluate the clinical skills of nursing students by themselves, peers and the clinical teacher in medical and surgical wards of hospitals affiliated to Tehran University of Medical Sciences. Methods: A cross-sectional design was used to conduct this study. All junior nursing students attending a medical-surgical internship program were chosen. At the end of the internship program, students’ clinical skills were evaluated by themselves, peers and the clinical teacher. Nursing Students’ Clinical Skills’ Form was used for data collection and descriptive and inferential statistics were used for data analysis. Results: In the domains of clinical skills, and responsibility - respect, there were significant differences between the clinical teacher, peers, and students’ scores. However, no such a significant difference was reported between the scores of self- and peer evaluation. In the domains of clinical skills and communication, there were no significant differences between all scores. Moreover, in clinical skills and communication domains, a significant correlation was found between peer and self- scores. In responsibility - respect and communication domains, a significant correlation was shown between the scores of self and clinical teacher. Conclusion: In order to improve students’ feelings of responsibility, critical thinking and communication skills, self-learning, and respect to others during the internship program, it is suggested to consider the self-, peer, and clinical teacher’s evaluation as the student’s activity in clinical practice.