بررسي اثر روان‌شناختي تابلوهاي ايمني در انتقال پيام با توجه به ويژگي‌هاي طراحي

مقدمه: تابلوهاي ايمني به‌عنوان واسطه‌هاي تصويري براي انتقال پيام به‌حساب مي‌آيند و نقش مهمي در كاهش حوادث به‌ويژه در صنايع پتروشيمي دارند. اين تابلوها به شرطي مي‌توانند موثر واقع شوند كه طراحي آنها منطبق با اصول ارگونومي و بر اساس عوامل انساني و ويژگي‌هاي شناختي طراحي باشد. لذا هدف از اين مطالعه بررسي اثرات روان‌شناختي تابلوهاي ايمني در انتقال پيام با توجه به ويژگي‌هاي طراحي تابلوها در صنعت پتروشيمي مي‌باشد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي- توصيفي بر روي 100 نفر از شاغلين پتروشيمي ماهشهر صورت گرفت. جهت جمع‌آوري داده‌ها از يك پرسشنامه 2 بخشي استفاده شد؛ بخش اول شامل اطلاعات دموگرافيك و بخش دوم ويژگي‌هاي طراحي تابلوها (آشنايي، عينيت، سادگي، معناداري و نزديكي معنايي) بود. يافته‌ها: كمترين و بيشترين نمره‌ي ويژگي‌هاي شناختي تابلوها به ترتيب مربوط به ويژگي آشنايي و نزديكي معنايي تابلوها با ميانگين نمره 15/49 و 78/66 بود. عوامل سابقه كار، سن و سطح تحصيلات اثر معني‌داري بر روي عملكرد حدس معناي تابلو نداشت (05/0p ). نتيجه‌گيري: نتايج اين مطالعه نشان داد كه بين ويژگي‌هاي شناختي تابلوها و نمرات انتقال پيام ارتباط معني‌داري وجود ندارد و انتقال پيام تابلوهاي ايمني تحت تاثير عوامل ديگري به‌جز ويژگي‌هاي طراحي تابلوها مي‌باشد، لذا به‌منظور ارتقا سطح آگاهي افراد در خصوص آشنايي با مفاهيم خاص تابلوها پيشنهاد مي‌شود تابلوهاي ايمني به‌صورت ارگونوميكي طراحي‌شده و آموزش كافي داده شود.

Introduction: Safety signs are considered as visual intermediates for message transmission, which play a crucial role in reducing accidents particularly in petrochemical industries. These signs are effective if designed in compliance with ergonomic principles and based on human factors and cognitive design features. Therefore, the present study aimed to investigate the psychological effects of safety signs in transmitting message given their design features in a petrochemical industry. Materials and Methods: This descriptive-cross-sectional study was performed on 100 employees in Mahshahr Petrochemical Complex. A-two part questionnaire was used to collect data; the first part about demographic information and the second part about designing features of signs (familiarity, concreteness, simplicity, meaningfulness and semantic closeness). Results: Cognitive design features included familiarity and semantic closeness with a mean of 49.15 and 66.78, respectively. Factors of work experience, age, and academic level had no significant effect on guessing the meaning of signs (p > 0.05). Conclusion: There was no significant association between cognitive features of signs and message transmission. Message transmission of safety signs was affected by other features rather than their design. Therefore, to improve individuals’ awareness about familiarity with particular meaning of signs, ergonomic design of safety signs together with proper training are proposed.