بررسي عوامل موثر بر هزينه هاي كمرشكن خدمات درماني در بيمارستان هاي عمومي شهر تبريز: يك مطالعه موردي

Catastrophic expenditures for hospitalized patients in Tabriz, Iran

نحوه تامين مالي خدمات سلامت، يكي از چالش هاي عمده سياستگذاران نظام سلامت است. در كشور ما نيز به دليل پرداختي مستقيم از جيب زياد و پوشش بيمه ناكافي، احتمال بروز هزينه هاي كمرشكن بالا است. بنا به ضرورت حفاظت بيماران بستري در برابر بار مالي هزينه هاي بيماري، اين مطالعه به بررسي عوامل موثر بر هزينه هاي خدمات درماني در بيماران بستري بيمارستان هاي عمومي شهر تبريز پرداخت. جمع آوري داده هاي اين تحقيق به صورت ميداني در بيمارستان هاي عمومي شهر تبريز و با استفاده از مصاحبه كنترل شده با 300 بيمار بود. تجزيه و تحليل داده ها در چارچوب الگو هاي اقتصادسنجي و توسط روش هكمن انجام گرفته است. مطابق نتايج بدست آمده از 300 خانوار در بيمارستان هاي عمومي تبريز، نسبت خانوارهاي مواجه با هزينه هاي كمرشكن 30 درصد بوده است. نتايج الگوي هكمن نشان داد كه عواملي چون وجود عضو بيش از 60 سال در خانوار، زن بودن بيمار و افزايش سن بيمار رابطه مثبتي با سطوح بالاي هزينه هاي كمرشكن دارند. نتايج الگوي پروبيت نيز نشان داد كه وجود عضو بيش از 60 سال، كمتر از 12 سال و عضو با بيماري مزمن، پذيرش در بيمارستان خصوصي از عوامل اصلي افزايش احتمال مواجهه با هزينه هاي كمرشكن و افزايش شاخص ثروت از عوامل اصلي كاهش احتمال مواجهه با هزينه هاي كمرشكن است. با توجه به نتايج تحقيق توصيه مي گردد دولت ضمن اتخاذ تمهيدات لازم براي حمايت از اقشار آسيب پذير، پوشش بيمه و مكانيزم هاي پيش پرداخت را گسترش دهد. طبقه بندي JEL: C25, D63, H51, I18

Objective (s): The catastrophic medical payment is one of the most important concerns in low income and developing countries. Iran is one of the countries that out-of-pocket payment is a major method for health care, which may result in catastrophic expenditure. This study aims to identify factors that influence catastrophic health expenditures (CHE) by patients in of Tabriz, Iran in year in 2011-2012. Methods: 300 patients were selected from patients hospitalized in general hospitals. The information was collected by a questionnaire and the Stata software and Heckman model. Results: The results indicated that the proportion of households with CHE was 30%. The results of Heckman selection model indicated that factors such as age (elderly people), and gender (female patients) were associated with higher CHE. The results of the orderd-probit selection model demonstrated that elderly person, children, person with chronic diseases, admission to a private hospital and lower household wealth were major factors contributing to the increased probability of the CHE. Conclusion: The findings demonstrated that the use of expensive hospitalized care and lower economic status increased the households’ exposure to catastrophic expenditures. JEL classification: C25, D63, H51, I18 Key Words: Out-of-pocket expenditures