نماز: سازه‌‌‌‌اي روان‌شناختي در قرآن

Prayer ; a Psychological Foundation in the Holy Quran

هدف: اين مقاله با بررسي سازمان‌يافتگي نماز در بين ساير اعمال از منظر قرآن، در پي شناختن چيستي نماز به عنوان سازه‌‌‌‌اي روان‌شناختي است. روش: با استفاده از تحليل محتوا، آيات مرتبط با نماز در قرآن در سه مرحله بررسي شد. ابتدا اين آيات به روش اكتشافي و استقرايي در 15 مقوله طبقه‌بندي شد. سپس مقوله‌اي كه بيشترين ارتباط را با مسيله پژوهش داشت، به طور مفصل بررسي و تا آنجا كه ممكن بود از ساير مقوله‌ها براي فهم بيشتر يافته‌ها به صورت تكميلي استفاده شد. يافته‌ها: تحليل نشان داد نگاه قرآن به ساخت زندگي نمازگزار را مي‌توان در قالب شبكه‌اي از مفاهيم با مركزيت ايمان و تبلور آن در شش مفهوم بندگي خالصانه، صداقت، خشيت، خردورزي، عمل صالح و اجتنابها خلاصه كرد. نتيجه‌گيري: ساخت زندگي نمازگزار از منظر قرآن، توصيف‌كننده سازمان‌يافتگي بيروني نماز است و ارتباط آن را با زندگي نمازگزار توضيح مي‌دهد. در اين ساخت، ايمان در سه محور رابطه با خدا (بندگي)، حقيقت (حق‌طلبي) و واقعيت (مسيوليت‌پذيري) جلوه‌گر مي‌شود. پيش‌بيني مي‌شود اين الگو قادر خواهد بود نقش نماز را در ايجاد پتانسيلي در فرد براي رويارويي با مسايل زندگي بر محور ايمان توضيح دهد.

Objectives:The present article aims to analyses the content of prayer as a psychological foundation. Method: The method of the survey is content analysis of verses related to prayers in the holly Quran in three phases .the method in classifying the verses into 15 categories is heuristic and inductive Results: The result of the present article summarizes the holly Quran point of view on the life of prayer in six following items. Pure servitude, honesty, [god] fearing, rationality, good deeds, keeping away [from sins]. Conclusion: The prayer form is indicator of the relationship of prayer foundation and the life of prayer in Quran view. In this way the faith is indicated in three aspects: the relation with Allah (servitude), truth (truth-centeredness), and reality (responsibility).