بررسي تجمع آرسنيك، جيوه، روي، سرب، كادميوم و مس در بافت عضله ماهي كپور معمولي

Investigation of As, Hg, Zn, Pb, Cd and Cu Concentrations in Muscle Tissue of Cyprinus carpio

سابقه و هدف: فلزات سنگين به دليل قابليت تجمع زيستی در بدن آبزيان می‌توانند خطری جدی برای امنيت غذايی و بهداشت عمومی محسوب شوند. بنابراين در اين تحقيق نسبت به بررسی غلظت آرسنيك، جيوه، روی، سرب، كادميوم و مس در بافت عضله كپور معمولی در درياچه سد تهم در سال 1392 اقدام شد. مواد و روش ها: 25 عدد ماهی كپور به طور كاملاً تصادفی از سد تهم صيد و پس از هضم اسيدی نمونه‌ها نسبت به قرائت غلظت آرسنيك، روی، سرب، كادميوم و مس توسط دستگاه نشر اتمی و غلظت جيوه توسط دستگاه آناليز مستقيم جيوه بر حسب ميكروگرم بر گرم وزن تر اقدام شد. يافته ها: ميانگين غلظت تجمع يافته عناصر آرسنيك، جيوه، روی، سرب، كادميوم و مس بر حسب نانوگرم بر گرم وزن تر در بافت عضله ماهی كپور به ترتيب برابر با 0/5±0/17، 0/4±0/26، 0/6±0/42، 0/1±0/5، 0/2±0/8 و 0/1±0/4 می باشد. هم‌چنين مقايسه آماری ميانگين غلظت عناصر با رهنمود سازمان‌های خواربار و كشاورزی ملل متحد/بهداشت جهانی نشان داد كه ميانگين غلظت همه عناصر كم‌تر از حد مجاز می باشد. استنتاج: گرچه در حال حاضر ميانگين غلظت عناصر مورد ارزيابی در بافت عضله ماهی كپور درياچه سد تهم بيش از حد مجاز نيست، اما عدم مديريت اصولی منابع تامين كننده آب درياچه به ويژه رودخانه های بالادست، می‌تواند منجر به ورود آلاينده‌ها از جمله فلزات سنگين به درياچه سد شده و ضمن تجمع عناصر در بافت‌های بدن آبزيان ساكن، سلامت مصرف‌كنندگان را با مخاطره مواجه نمايد.

Background and purpose: Presence of heavy metals in the environment could constitute a hazard to food security and public health. These can be accumulated in aquatic animals such as fish, therefore, this study was conducted to investigate the As, Hg, Zn, Pb, Cd and Cu concentrations in muscle tissue of Cyprinus carpio in Taham Dam Lake in 2013. Material and Methods: Twenty five fish samples were randomly collected from Taham Dam Lake. After acid digestion, As, Zn, Pb, Cd and Cu concentrations were determined by ICP–OES and Hg concentration was determined by direct mercury analyzer. Data was analyzed using SPSS. Results: The results showed that mean concentrations of As, Hg, Zn, Pb, Cd and Cu in muscle tissue samples were 17.0±5.0, 26.0±4.0, 42.0±6.0, 5.0±1.0, 8.0±2.0, and 4.0±1.0 ng/g (wet weight), respectively. The mean concentrations of metals were significantly lower than permissible limits recommended by FAO/WHO (P<0.05). Conclusion: Although concentrations of studied heavy metals is lower than standard levels but mismanagement of water resources of the Taham Dam Lake could pollute the environment and increase the heavy metals accumulation in fish tissue, thereby endangering the health of consumers.