برآورد شاخص بيماري هلندي در كشور ايران با رويكرد فازي

A Fuzzy Approach to Estimate Dutch Disease Index in Iran

هدف از اين مطالعه بررسي روند بيماري هلندي در اقتصاد ايران و ارايه شاخصي جهت سنجش آن طي دوره 1357 تا 1387 با استفاده از روش فازي مي‌باشد. براي اين منظور مولفه‌هاي عمده بيماري هلندي در اقتصاد ايران از ادبيات تجربي استخراج شده و سري زماني بيماري هلندي با استفاده از نرم افزار (MATLAB) برآورد شده است. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي‌دهد، كه بعد از وقوع هر شوك نفتي بيماري هلندي در مقياس متفاوتي در اقتصاد ايران رخ داده، به گونه‌اي كه پس از شوك نفتي اول در دهه پنجاه به طور بي‌سابقه‌اي بيشترين مقياس بيماري هلندي در كشور رخ داده است. در دهه شصت به دليل رونق كمتر درآمدهاي نفتي آثار بيماري هلندي در مقياس كمتري به وقوع پيوسته است. وقوع شوك نفتي در دهه هفتاد ميزان بيماري هلندي را در اواسط اين دهه تشديد كرده است. همچنين با بروز شوك نفتي (1380-1385) به دليل وجود حساب ذخيره ارزي در اوايل دهه، بيماري هلندي با شدت كمتري به وقوع مي‌پيوندد، اما از سال 1383 به بعد به دليل تغيير ماهيت اين حساب و برداشت‌هاي بي‌رويه از آن ميزان بيماري هلندي نيز شدت گرفته است.

This study aims at estimating the Dutch disease and identifying its trend over a span of 31 years from 1978 to 2008. To this end, based on empirical studies and evidence of Dutch disease, fuzzy index series of Dutch disease were estimated by using (MATLAB). Results show that after oil shocks in the 50’s, Dutch disease occurred with the largest scale while the 60’s witnessed less Dutch disease. Moreover, in the oil shock of 2001 to 2006, after establishing the exchange reserve account in the early years, Dutch disease occurred on a smaller scale, while after 2004 the increased in withdrawals of this account, led to Dutch disease in a larger scale.