بررسي رابطه مهارت‌هاي مقابله با استرس و پيشرفت تحصيلي دانشجويان با توجه به برخي از عوامل جمعيت‌شناختي

Study of the Relationship between Coping with Stress Skills and Academic Achievement of Undergraduate Students in Relation to some Demographic Factors

يافته‌هايي كه اخيراٌ با پژوهش‌هايي ميان دانشجويان به‌دست آمده مبيّن آن است كه عدم استفاده موفقيت‌آميز از مكانيسم‌هاي مقابله با استرس، منتهي به خستگي و فرسودگي عاطفي مي‌شود و يكي از پيامدهاي آن افت تحصيلي است هدف از اين پژوهش بررسي رابطه مهارت‌هاي مقابله با استرس و پيشرفت تحصيلي دانشجويان با توجه به برخي از عوامل جمعيت‌شناختي مانند جنسيت، وضعيت تاهل و محل اقامت (خوابگاه يا غيرخوابگاه) بود. بدين‌منظور گروه نمونه مشتمل بر 488 دانشجوي مقطع كارشناسي (272 زن و 216 مرد) با ميانگين سني 22 سال، از دانشكده‌هاي علوم تربيتي و روان‌شناسي، ادبيات و علوم انساني، حقوق، علوم و مهندسي دانشگاه شيراز انتخاب شد. ابزار سنجش، پرسشنامه مهارت‌هاي مقابله‌اي جرابك بود، كه براي استفاده در فرهنگ ايراني مورد انطباق و اعتباريابي قرار گرفت. تحليل عاملي نشان داد اين پرسشنامه داراي چهار عامل است: ارزيابي موقعيت، واكنش به استرس، چاره‌جويي و انعطاف و انطباق‌پذيري. ضرايب آلفا كرونباخ براي اين عوامل چهارگانه بين 38/0 تا 78/0 متغير و براي كل پرسشنامه 77/0 به‌دست آمد. شاخص پيشرفت تحصيلي، معدل كل نمرات دانشجويان شركت‌كننده در تحقيق بود. تجزيه و تحليل آماري اطلاعات از طريق تحليل رگرسيون مرحله‌اي و تحليل واريانس يك‌طرفه‌ انجام شد. نتايج، حاكي از آن بود كه مهارت ارزيابي موقعيت تاثيري مثبت بر پيشرفت تحصيلي دانشجويان دارد. به علاوه پيشرفت تحصيلي دانشجوياني كه در خوابگاه‌هاي دانشجويي زندگي مي‌كنند، كم‌تر از ساير دانشجويان است. زنان نسبت به مردان و دانشجويان مجرد نسبت به دانشجويان متاهل، از پيشرفت تحصيلي بالاتري برخوردارند. يافته‌هاي اين پژوهش با توجه به نتايج مطالعات پيشين مورد بحث قرار گرفته و از كاربردهاي مشاوره‌اي آن سخن به ميان آمده است.

Recent research findings about University students show that lack of appropriate skills of coping with stress causes burn out and emotional distress and as a result will affect academic achievement (Ripak, 2000). The aim of present research is to study the relationship between coping with stress skills and academic achievement of undergraduate students in relation to some demographic factors such as gender, marital status and place of residency (dormitory or otherwise). The subjects of the study consisted of 488 (272 females and 216 males) undergraduate students, with mean age of 22 years, from faculties of Education, Humanities, law, science, and engineering, at Shiraz University. The instrument was "coping with stress skills"? (jerabec, 1996), which was adapted and validated for use in Iranian culture. The results of factor analysis showed that the scale consisted of four factors: evaluation of situation, reaction to stress, resourcefulness and flexibility. Alpha Corebach coefficients for these factors were between 38 to 78 and for the total score was 77. In this study the grade point average of the students was used as an indicator of academic achievement. The data were analyzed via stepwise regression and one-way analysis of variance. The results showed that situational evaluation skill has a positive effect on academic achievement. In addition the academic achievement of the students who lived in dormitory were lower than the other students. Female students in comparison with male students and single students in comparison with married students have higher academic achievement. The results were discussed in relation to previous studies and certain counseling suggestions were presented.