تاثّر شاعران از رسايل جامع پيرِهرات

The Effects of the Sage of Harat’s Poems on Poets

كلام بسياري از شاعران پارسي‌زبان، تجلّي‌گاه دقايق و ريزه‌كاري‌هاي‌عرفاني و ذوقي‌است. نمودگاه اين تجلّيّات، زماني بهتر فهميده‌مي‌شود كه كلام شاعران ايراني، نظير خيّام، سنايي، عطّار، مولوي، سعدي و حافظ با رسايل جامع پير هرات در سه حوزه لفظ، معنا، و وزن به‌طور دقيق مورد واكاوي قرار گيرد. اقتباس‌هاي معنايي شاعران، معمولاً داراي اصطلاحات و مفاهيم عارفانه مي‌باشد كه با برداشتي تقريباً آزاد، سمبليك و اغلب بسيار نرم‌تر از پير هرات به‌تصوير كشيده شده‌است. در پاره‌اي از موارد، برداشت‌هاي لفظي شاعران ايراني با كمك ترفندهاي‌ادبي، بسي دلْ‌نشين‌تر از كلام پير هرات نقشْ‌بندي شده‌است. وزن اشعارِ خواجه‌عبدالله‌ انصاري نيز در سخنِ شاعران پارسي‌زبان، گاهي يكسان و گاهي با كمي تغيير، براي بيان مفاهيم ذوقي و لطيف به‌كار رفته‌است.

The use of special words by many Persian speaking poets reveals stylistic and mystic delicacy and nicety. The manifestation is clearer when the poems of such Iranian poets as Khayyam, Sanayi, Mowlavi, Sa’di, and Hafez are meticulously compared with the Sage of Harat’s poems in three areas of form, meaning, and rhythm. The poets have often made semantic adaptations of his mystic terms and concepts in a free, symbolic, and gentle way. In some cases, formal adaptations made by Iranian poets using literary strategies are more agreeable than his poems. The rhythm of his poems has also been utilized by Persian speaking poets to express delicate stylistic concepts.