مقايسه مصرف سوخت و انرژي و انتشار گازهاي گلخانه‏اي در سيستم‏هاي مختلف تهيه بستر و كشت سويا در گرگان

Comparison of fuel consumption and greenhouse gas emissions in various systems of soybean seedbed preparation and planting in Gorgan

انتشار گازهاي گلخانه‏اي ناشي از سوزاندن سوخت‏هاي فسيلي و اثر اين گازها بر روي تغيير اقليم يكي از موضوعات بسيار مهم ريخت‌شناختي محسوب مي‏شود. در اين مطالعه مقدار مصرف انرژي و انتشار گازهاي گلخانه‏اي ناشي از عمليات خاك‏ورزي و كشت سويا در گرگان مورد ارزيابي قرار گرفت. اين پژوهش در سال زراعي 1391 در 13 مزرعه توليد سويا انجام شد. داده‏ها از طريق مصاحبه شخصي با كشاورزان و يادداشت‏‏برداري از عمليات مربوط به خاك‏ورزي و كشت جمع‏آوري شد. عمليات مورد مطالعه براي انجام خاك‏ورزي و كشت شامل دستگاه كشت مستقيم (S1)، استفاده از خاك‏ورز مركب و دستگاه كمبينات براي كشت (S2)، خاك‏ورزي با ديسك تاندوم و كشت با رديف كار (S3) و شخم برگردان و ديسك تاندوم سبك و كشت با دستگاه رديف‏كار (S4) جهت توليد سويا بودند. در بين سيستم‏هاي مورد بررسي S3 به‌عنوان سيستم متداول منطقه شناخته مي‏شود. نتايج ارزيابي‌ها نشان داد ميزان مصرف سوخت براي سيستم‏هاي S1 تا S4 به‌ترتيب برابر 12، 39، 42 و 72 ليتر در هكتار بود. براي مصرف انرژي اين اعداد عبارت از 612، 1733، 1922 و 3182 مگاژول در هكتار بودند. از نظر ميزان انتشار گازهاي گلخانه‏اي مقادير 71، 185، 197 و 315 معادل كيلوگرم دي‏اكسيد‌كربن در هكتار براي سيستم‏هاي S1تا S4 به‌دست آمدند. بين سيستم‏هاي S2 و S3 از نظر مصرف سوخت و انرژي و انتشار گازهاي گلخانه‏اي اختلاف معني‏داري مشاهده نشد. سيستم S4 بيشترين مصرف سوخت و انرژي و انتشار گازهاي گلخانه‏اي را دارا بود. چنين نتيجه گرفته شد كه در مزارع توليد سويا به‌كارگيري سيستم كشت مستقيم مي‏تواند مصرف سوخت و انرژي و همچنين گرمايش جهاني در بخش استفاده از ماشين‏ها و مصرف سوخت براي تهيه بستر و كاشت را كاهش دهد. واژه‏هاي كليدي: انرژي، سوخت، گازهاي گلخانه‏اي، خاك‏ورزي و كشت، سويا

Greenhouse gases emissions from burning fossil fuels and the effect of these gases on climate change is one of the most important ecological and political issues. In this study, the energy consumption and greenhouse gases emission from tillage and soybean planting were assessed in Gorgan. This study was done on the 13 soybean farms in 2012. Information related to tillage and planting operations were provided through personal interview with farmers. Tillage and planting operations were included no-tillage (S1), tillage and planting with combined equipments (S2), tillage with tandem disk and planting with row planter (S3) and tillage with moldboard plow + disk and planting with row planter (S4) for soybean production. In this region S3 is known as conventional system. Results indicated that fuel consumption from S1 to S4 was 12, 39, 42 and 72 liters per hectare, respectively. Also energy consumption from S1 to S4 was, 612, 1733, 1922 and 3182 Mj per hectare, respectively. In terms of greenhouse gases emission from S1 to S4 these values were respectively estimated, 71, 185, 197 and 315 kilogram carbon dioxide equivalent per hectare. In S2 and S3 fuel and energy consumption were same. Among all systems S4 had the most energy consumption and greenhouse gases emissions. It was concluded that application of no-till system can reduce fuel and energy consumption also can decrease global warming. Keywords: Energy, Greenhouse gases, Fuel, Tillage and implant, Soybean