منابع مقاومت در ژنوتيپ‌هاي منتخب گندم نسبت به بيماري لكه‌برگي سپتوريايي

Resistance Sources to Septoria Leaf Blotch in Selected Wheat Genotypes

بيماري لكه‌برگي سپتوريايي كه توسط قارچ Mycosphaerella graminicolaايجاد مي‌شود، يكي از بيماري‌هاي مهم گندم در نقاط مختلف جهان بوده و استفاده از ارقام مقاوم موثرترين و اقتصادي‌ترين روش براي كنترل اين بيماري به شمار مي‌آيد. براي شناسايي منابع مقاومت در بين ژنوتيپ‌هاي گندم نسبت به اين بيماري در مرحله گياهچه‌اي، نمونه‌هاي برگ آلوده از مناطق مختلف استان خوزستان در سال 91-1390 جمع‌آوري و پس از تهيه چندين جدايه عامل بيماري، چهار جدايه به عنوان پرآزارترين جدايه‌ها انتخاب و در گلخانه روي 219 رقم و لاين پيشرفته گندم انتخاب شده از برنامه‌هاي به‌نژادي گندم (موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر، كرج)، به همراه چهار رقم شاهد، مايه‌زني شدند. ارزيابي مقاومت با استفاده از واكنش گياهچه‌ها 21 روز پس از مايه‌زني، درصد لكه‌هاي نكروتيك و درصد پوشش پيكنيد تعيين شد. بر اساس نتايج، هشت رقم Arina،Riband ، M3، آريا، شتر دندان، كرخه، سايسون و چمران نسبت به هر چهار جدايه مقاومت نشان دادند. لاين Sep-49 نسبت به دو جدايه 90014 و 90018 مقاوم اما نسبت به دو جدايه 91001 و 91002 حساس بود. دو لاين Sep-58 و Sep-59 نسبت به سه جدايه 90014 ، 90018 و 91001 مقاوم اما نسبت به جدايه 91002 حساس بودند. بقيه ژنوتيپ‌ها حساس به تمام جدايه‌ها ارزيابي شدند.

Septoria tritici blotch (STB) caused by Mycosphaerella graminicola is one of the most important diseases theating wheat crop worldwide. Use of resistant cultivars is the most effective and economically way to control the disease. To evaluate and identify sources of resistance to STB among wheat genotypes at seedling stage, infected leaf samples were collected from different ares of Khuzestan province during 2010-2011 cropping season. After purification and preparation of several isolates of the pathogen, four most virulent isolates were selected and inoculated on primary leaves of seedlings of 219 wheat cultivars and advance lines together with four check cultivars selected from breeding materials of Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran. Resistance of genotypes were evaluated based on reaction types of seedlings on day 21 after inoculation, pecentage of necrotic areas and pycnidial coverage. Based on the results, eight cultivars Arina, Riband, M3, Arya, Shotordandan, Karkheh, Soison and Chamran were resistant to all four isolates. Line Sep-49 was resistant to two isolates 90014 and 90018 but susceptible to isolates 91001 and 91002. Lines Sep-58 and Sep-59 were also susceptible to isolate 91002 but resistant to other three isolates. The remaining genotypes were susceptible to all four isolates.