پاسخ هاي فيزيولوژيك و فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني در ژنوتيپ هاي گندم نان تحت تنش خشكي پس از گرده افشاني

The physiological responses and antioxidant enzyme activity in bread wheat genotypes under post anthesis drought tension

اين آزمايش به منظور بررسي اثر تنش خشكي پس از گرده افشاني بر صفات زراعي، ويژگي هاي بيوشيميايي و برخي از ويژگي هاي فيزيولوژيك انجام شد. آزمايش در محيط كشت گلدان در سال زراعي 91-1390 در پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه رازي كرمانشاه به‌صورت آزمايش فاكتوريل و بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام گرفت. در اين آزمايش تنش خشكي در مرحله رشد زايشي (از مرحله گرده افشاني تا پايان دوره رشد رطوبت خاك در محدوده 30 درصد وزني رطوبت مزرعه) مد نظر قرار گرفت و ژنوتيپ هاي مختلف گندم شامل پيشتاز، DN-11، سيوند و مرودشت به‌عنوان فاكتور دوم بررسي شدند. نتايج نشان داد كه تنش خشكي پس از گرده افشاني از طريق افت وزن هزار دانه، عملكرد دانه را كاهش دادند. در شرايط تنش خشكي پس از گرده‌افشاني ژنوتيپ هاي مرودشت و DN-11 كم‌ترين ميزان عملكرد دانه را داشتند. وقوع تنش خشكي سبب شد كه محتواي پروتيين محلول به طرز چشم‌گيري كاهش يابد. فعاليت آنزيم سوپراكسيدديسموتاز در شرايط تنش خشكي پس از گرده افشاني افزايش يافت. فعاليت آنزيم هاي كاتالاز و پراكسيداز در ژنوتيپ هاي حساس (مرودشت و DN-11) كم‌تر از ژنوتيپ هاي متحمل (پيشتاز و سيوند) بود. مي توان نتيجه گيري نمود كه در ژنوتيپ هاي گندم، فعال شدن سيستم دفاع آنزيم هاي كاتالاز، پراكسيداز و سوپراكسيدديسموتاز نقش كليدي در افزايش تحمل به تنش خشكي داشته است. This experiment was conducted in order to investigate the effect of post anthesis drought tension on agronomical traits, biochemical characteristics and some physiological characteristics. The experiment was carried out in pot culture experiment as factorial experiment based on complete randomized blocks design in three replications in Campus of Agriculture and Natural Resources of Razi University, Kermanshah in 2011-12 cropping year. In this experiment, drought tension was considered at generative growth stage (from the anthesis stage until end of soil moisture growth stage, around 30 percent of field moisture) and different wheat genotypes consisted of Pishtaz, DN-11, Sivand and Marvdasht were investigated as the second factor. The results showed that drought tension after anthesis decreased grain yield by decreasing of 1000- grain weight. Under drought tension after anthesis, Marvdast and DN-11 genotypes had the lowest grain yield. The occurrence of drought tension significantly decreased soluble protein content. The activity of superoxide dismutase enzyme increased after anthesis in drought tension conditions. Catalase and peroxidase activity in the sensitive genotypes (Marvdast and DN-11) was less than the tolerant genotypes (Pishtaz and Sivand). It can be concluded that activating the enzymes defense system of catalase, peroxidase and superoxide dismutase antioxidants in wheat genotypes has had a major role in increasing tolerance to drought tension.