«زنان عارفه» (در سدههاي نخستين اسلامي)

The Wise Women (In Islamic Early Centuries)

در روايات و گزارشهايي كه در چند تذكرهي انگشت شمار، به طور منظم و در متون عرفاني و تاريخي، به طور پراكنده در دست است ميتوان نشانههايي از حضور زنان در تاريخ عرفان چهار سدهي نخستين اسلامي يافت. در اين پژوهش به معرفي زنان عابد بصره در دو سدهي نخستين هجري كه علم آنان منحصر به قرايت قرآن و حديث بوده است، و سپس در سدههاي سوم و چهارم هجري حضور زنان عارفهي خراسان كه بيترديد موقعيت اجتماعي، سياسي و علمي نيشابور از عوامل مهم حضور آنان در عرصهي عرفان به شمار ميآيد پرداخته ميشود.اكثراين زنان رياضت را اساس ايمان مي دانستند واعتقاد داشتند كه هرگاه نفس خويش را به وسيله ي رياضت تزكيه كننددرعبادت آرامش خويش را مي?يابند. اهم زنان عارفه در اين دوره مي توان به شعوانه، رابعه، فاطمه نيشابوري و عايشه اشاره كرد.در دوره اي كه رابعه عرفان را آغاز كرد خراسان مهد پرورش عرفان ايراني گشت. وزنان خراسان بيش از همه نيشابوريان پاي به اين عرصه نهادند.

The implications of women presence on Islamic Gnosticism history on Islamic Era four early centuries could be observed in religious records and documents regularly and in scattered in historical and theosophical texts. The current research introduced pious women from Basra in the first two Islamic centuries and their knowledge which was specialized on Koran and Hadith; a record of the words and deeds of the Islam Prophet. In third and fourth centuries, one can find out that the sole reason for Khorasanian wise women presence was without any doubt the strongly structure of Neishabour in social, political and scientific circumstances. The majority of these women regarded asceticism as basis of belief and did believe that they would find their calm in worship when they purify their soul through asceticism. Shaavaneh, Rabeeh, Fateme Neishaboori , and Aesheh could be regarded the most important mystic women of the mentioned time. Khorasan became Iranian mystic’s home development in the period in which Rabee initiated mystics and Khorasanian women interested in this field more than all the Neishaboorian women.