مقايسه سيستم كشت مستقيم و نشايي برنج در استان مازندران: رقابت علف هرز، عملكرد و اجزاي عملكرد

Comparison Between Direct-seeding and Transplanting of Rice in Mazandaran Province: Weed Competition, Yield and Yield Components

برای بررسی توان رقابتی برنج با علف‌های هرز در دو سیستم كشت نشایی و مستقیم، آزمایشی در سال 1390 در استان مازندران، شهرستان محمودآباد انجام گرفت. تحقیق به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاكتوریل در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار اجرا شد. كرتهای اصلی شامل دو سیستم كشت نشایی و كشت مستقیم در بستر مرطوب و كرتهای فرعی شامل سه رقم مختلف برنج تحت دو روش مدیریتی علف هرز (با و بدون علف هرز) بودند. نتایج نشان داد در شرایط بدون علف هرز عملكرد برنج در دو سیستم كشت تفاوت معنی داری با هم نداشتند، اما در شرایط رقابت علف هرز افت عملكرد برنج در كشت مستقیم و نشایی به ترتیب 66 و 14درصد بود. لاین 843 كه در كشت نشایی توانایی رقابتی بالایی با علف هرز داشت در كشت مستقیم به دلیل بنیه اولیه ضعیف در برابر فشار بالای علف هرز با كاهش مقاومت مواجه شد اما رقم بومی منطقه (طارم دیلمانی) در كشت مستقیم توانایی رقابتی مناسب و پایداری عملكرد بهتری نسبت به رقم اصلاح شده خزر و لاین 843 داشت. توانایی رقابتی ارقام به ارتفاع بیشتر، سرعت رشد بیشتر در ابتدای فصل، تعداد خوشه و برتری وزن خشك برنج نسبت داده شد و در كشت مستقیم صفات مربوط به بنیه اولیه گیاه مهم‌تر از دیگر صفات بود. آزمایش نشان داد در صورت كنترل علف هرز كشت مستقیم راهكار مناسبی برای كاهش هزینه‌های تولید برنج می‌باشد و سرعت رشد اولیه گیاهچه نقش مهمی در رقابت با علف هرز در این سیستم كشت دارد.

In order to investigate rice competition ability against weeds in direct-seeding and transplanting systems afield experiment was conducted at Mahmud Abad region of Mazandaran province on 2011 growing season. Experimental treatments were studied in a split plot factorial design based on randomized complete blocks with three replicates. Direct-seeding and transplanting of rice in wet seedbed were the main plots and three rice cultivars under two weed management systems (weed free and weed infested) were arranged in sub plots. Results showed there was no significant yield difference in both system of rice planting under weed free condition, but yield loss due to weed interference in direct-seeding and transplanting of rice were 66% and 14% respectively.Line 843 which showed high competition ability in transplanting of rice, encountered with low ability due to weed pressure derivedweek early vigor but our traditional cultivar (Tarom Deilamani) has acceptable competition ability and better yield sustainabilitythan improved cultivar (Khazar) and line 843 in direct seeding system. Cultivars competitiveness could be attributed to more height, higher growth rate in early season, panicle number and higher dry weight of rice. Also in direct seeding related traits to the early vigor was more important than others. Results revealed that direct seeding integrated with weed control could be a good strategy for reducing costs of rice production. In such a system seedling early growth has important role in weed suppression.