سازوكارهاي فقه اسلامي در احيا و تثبيت كرامت انساني

The Modus Operands of Islamic Fiqh (Jurisprudence) for Reviving and Preserving Human Dignity

هرچند همواره در مكاتب مختلف، دغدغه حفظ و ارتقاي كرامت انساني، مطرح بوده و هريك سازوكارهايي بدين‌منظور ارايه داده‌اند، اما فقه اسلامي در اين زمينه، رويكردي متعالي داشته و بعضاً راهكارهايي بي‌بديل ارايه داده است. اين تحقيق، با بهره‌گيري از روش توصيفي ـ تحليلي، برخي از ساز‌و‌كارهاي مهم و كلي فقه اسلامي براي تثبيت كرامت انساني را ارايه نموده است. توسعه تفكر توحيدي در سطح جوامع بشري، اولويت دادن به امور معنوي، برخوردار كردن همه انسان‌ها از محيط پاك و معنوي، صيانت از حرمت جان، مال و آبروي انسان‌ها، اقامه قسط و عدل در ميان همه ابناي بشر و تامين نظم، امنيت، رفاه و آسايش شهروندان، ازجمله احكام متعالي اسلام مي‌باشند كه كرامت انساني را به كامل‌ترين شكل ممكن، به ارمغان مي‌آورند. در اين نوشتار، رابطه اين دسته از احكام الهي با كرامت انساني به‌روشني تبيين شده است.

Although different schools are always concerned with preserving and promoting human dignity and each school provides certain modus operands to achieve this end, Islamic fiqh has a transcendent approach in this regard, and in some cases it provides unique modus operands. Using a descriptive-analytical method, the present paper provides a number of important modus operands which Islamic fiqh presents for preserving human dignity. Expanding monotheistic thought in human societies; giving priority to spiritual affairs, providing every man with a pure and spiritual environment, preserving oneʹs life, property and good reputation; treating all human beings fairly and equitably, and bringing order, security, welfare and tranquility to citizens are among the transcendent injunctions of Islam, which contribute to preserving human dignity in its best form. The relationship between these divine injunctions and human dignity is clearly explained in this paper.