بررسي غلظت سرب، كادميوم، مس و منيزيم در منابع آب زيرزميني دشت رزن

Investigation of Pb, Cd, Cu and Mg Concentrations in Groundwater Resources of Razan Plain

مقدمه و هدف: ايران در كمربند خشك و نيمه خشك جهان قرار گرفته و 90 درصد آب شيرين مورد نياز در كشور از منابع آب زيرزميني تامين ميشود. با توجه به آلودگي روز افزون منابع آب قابل بهره برداري و اهميت پايش مداوم آن ها، در اين مطالعه، نسبت به ارزيابي غلظت سرب، كادميوم، مس و منيزيم منابع آب زيرزميني دشت رزن و تهيه نقشه پهنه بندي عناصر اقدام شد. روش‌ كار: 20 حلقه چاه در سطح دشت انتخاب و نمونه برداري از آن ها طي فصول بهار و تابستان سال 1391 مطابق روش استاندارد انجام شد. قرايت غلظت عناصر نيز پس از انجام آماده سازي نمونه ها از طريق هضم اسيدي، توسط دستگاه ICP انجام گرديد. براي تهيه نقشه پهنه بندي عناصر و پردازش آماري داده ها نيز به ترتيب از نرم افزارهاي ArcGIS و SPSS استفاده شد. نتايج: ميانگين غلظت سرب، كادميوم، مس و منيزيم نمونه ها در فصل بهار به ترتيب برابر با 66/0±60/5، 04/0±21/0، 21/2±10/32 و 10/302±0/6990 و در فصل تابستان به ترتيب برابر با 46/0±86/4، 08/0±30/0، 63/3±55/25 و 65/215±05/3654 ppb مي باشد. مقايسه ميانگين غلظت عناصر در نمونه ها با رهنمود WHO بيانگر وجود اختلاف معني دار (05/0 > P) مي باشد به طوري كه ميانگين غلظت تجمع يافته عناصر پايين تر از حد مجاز بود. نتيجه‌ نهايي: گرچه در حال حاظر منابع آب زيرزميني دشت رزن در معرض آلودگي بيش از حد مجاز به فلزات سنگين نيست اما استفاده بي رويه و بلندمدت از نهاده هاي كشاورزي و همچنين استقرار صنايع آلاينده مي تواند ضمن تهديد منابع آب زيرزميني اين منطقه، تبعات غير قابل جبراني را نيز به دنبال داشته باشد.

Introduction & Objective: Iran is located in the dry and semi dry regions, thus almost 90% of the required fresh water is exploited from groundwater resources. Due to the increasing pol-lution of water resources, the purpose of this study was evaluation of Pb, Cd, Cu and Mg concentrations in groundwater resources of Razan Plain and preparing the zoning map using GIS. Materials & Methods: Groundwater samples were collected from 20 selected stations during two seasons in 2012. The samples were filtered (0.45 ?m) and maintained cool in polyethyl-ene bottles. The samples were taken for the analysis of cations, the former was acidified with HNO3 to pH lower than 2. Minor elements were determined using ICP-OES. All statistical analyses were performed using the SPSS statistical package. Also, Kriging Method was used to prepare spatial distribution maps of elements in groundwater samples. Results: The results showed that the mean concentrations of Pb, Cd, Cu and Mg in the groundwater samples during the spring were 5.60±0.66, 0.21±0.04, 32.10±2.21 and 6990.0±302.10 ppb, respectively, and the mean concentrations of these elements in the groundwater samples in the summer were 4.86±0.46, 0.30±0.08, 25.55±3.63 and 3654.05±215.65 ppb, respectively. Comparing the mean concentrations of the evaluated metals with WHO permissible limits showed a significant difference (p < 0.05). Thus, the mean concentrations of the metals were significantly lower than the permissible limits. Conclusion: Although the groundwater resources of Razan Plain are not currently polluted with heavy metals, long-term excessive use of agricultural inputs and establishment of pollut-ing industries, can pose a threat to groundwater resources of this area. (Sci J Hamadan Univ Med Sci 2015; 21 (4):319-329)