روند پيشرفت فناوري هيدرات گازي: تحليل اسناد ثبت اختراع

هيدرات گاز طبيعي تركيب كريستالي جامدي است كه از واكنش آب و گاز به وجود مي‌آيد و جزو خانواده كلاتريت‌ها محسوب مي‌شود. هر چند از زمان كشف هيدرات‌هاي گازي حدود 200 سال مي‌گذرد اما تنها كمتر از 50 سال است كه وجود منابع هيدرات گاز طبيعي در اعماق دريا و نواحي منجمد اقيانوس‌ها به اثبات رسيده است. از اواسط دهه 70 با كشف حجم وسيع اين منابع در جهان و با توجه به كاهش منابع سوخت‌هاي فسيلي و افزايش قيمت آن‌ها، تلاش‌هاي بسياري درجهت استخراج و توليد گاز طبيعي از اين منابع آغاز شد. از اين رو برنامه‌هاي دولتي پژوهش و توسعه، به ويژه در كشورهايي كه داراي تقاضاي انرژي زياد و منابع محدود هستند، شكل گرفت. از سوي ديگر انسداد لوله‌ها و مجاري در مرحله توليد و انتقال گاز به دليل تشكيل هيدرات باعث شد كه پژوهش‌هاي موازي ديگري نيز براي حل اين مشكل صورت گيرد. امروزه پژوهش بر روي هيدرات در حوزه‌هاي متعددي مورد توجه قرار گرفته‌است و شركت‌هاي متعددي در اين حوزه‌ها به پژوهش مي‌پردازند. در اين مقاله جهت بررسي روند پيشرفت هيدرات و سياست‌گذاري پژوهشي بهتر در زمينه اين فناوري، اسناد اختراع ثبت شده در ارتباط با اين فناوري (شامل ممانعت از تشكيل هيدرات، توليد هيدرات، تجزيه هيدرات و بازيابي گاز، استخراج گاز از منابع هيدرات موجود و برخي كاربردهاي آن)، جستجو، جمع‌آوري و تحليل شده است. نتايج اين پژوهش نكات ارزشمندي از جهت‌گيري‌هاي پژوهشي در اين حوزه را نمايان ساخته كه مي‌تواند براي تمامي برنامه‌ريزان پژوهش و فناوري و همچنين پژوهشگران كشور در ارتباط با اين فناوري مفيد باشد.