بررسي تاثير نوع بهره برداري بر وضعيت مراتع شهرستان سوادكوه

Investigating the Effect of Utilization Method on Range Condition in Savadkooh County of Iran

تحقيق حاضر، با بررسي بهترين نوع بهره برداري از ميان بهره برداري هاي شورايي، مشاع و افرازي، به مطالعه اثر اين بهره برداري ها بر وضعيت مراتع شهرستان سواد كوه در 1391 مي-پردازد. ارزشيابي بر اساس روش توصيفي- تحليلي و با استفاده از پرسشنامه انجام شد. جامعه آماري پژوهش دربرگيرنده بهره برداران 21 مرتع و حجم نمونه 92 نفر بود. تحليل داده ها با بهره گيري از آزمون كروسكال- واليس، آزمون كولموگروف- اسميرنوف، آزمون تجزيه واريانس و دانكن و ضريب همبستگي اسپيرمن و آزمون t انجام گرفت. نتايج پژوهش نشان-دهنده رابطه معني دار انواع مختلف بهره برداري و تعداد بهره برداران با وضعيت مرتع و فيتوماس بود؛ همچنين، تفاوت معني دار (در سطح پنج درصد) ميان ميزان تمايل بهره برداران به ازدياد دام در بهره برداري شورايي وجود داشت، در حالي كه در بهره برداري هاي مشاع و افرازي، اين تفاوت ديده نمي شد؛ احساس مالكيت بهره برداران نسبت به مرتع نيز برخلاف بهره برداري شورايي، در شيوه هاي بهره برداري افرازي و مشاع معني دار بود (در سطح يك درصد). با توجه به نتايج به دست آمده، براي پايداري مراتع منطقه مورد مطالعه، كاهش تعداد بهره بردار و دام ضروري به نظر مي رسد.

This study, conducted in Savadkooh County of Iran in 2012, aims at investigating the range utilizations in different methods and their effects on range condition as well as identifying the best utilization method. The evaluation is based on a descriptive-analytic method; thus, a questionnaire is completed through direct interviews. The statistical society includes the operators in 21 rangelands and the sample size is 92 people. The data are analyzed by Kruskal-Wallis, Kolmogorov-Smirnov, variance analysis, Duncan, Spearmanʹs correlation coefficient and t-student tests. The study results indicate that the manners of utilization and the number of users and livestock are significantly related with the range condition and phytomass. Trend of ranchers to stock increasing in council utilization has a significant relation (at 0.05 levels) whereas there is no significant relation in collective and private utilizations. Sense of ownership in ranchers towards rangelands in private and collective (at 0.01 levels) is significant, unlike the council utilization. Therefore, decreasing of animal and ranchers is necessary for sustainability of rangelands.