برآورد توموگرافي دوبُعدي سرعت‌هاي فاز، گروه و ساختارسرعت امواج بُرشي در پهنه البرز

Estimation of the two-dimensional tomography of phase and group velocities and shear wave structure for Alborz region

در اين تحقيق نقشه‌‌هاي توموگرافي دوبُعدي سرعت‌هاي فاز و گروه، اولين‌‌بار به روش معكوس‌سازي خطي تهيه شده و ساختار سرعت امواج بُرشي ميانگين براي پوسته و گوشته بالايي در پهنه البرز به روش معكوس سازي غيرخطي به‌دست آمده است. براي دستيابي به هدف‌هاي پيش‌گفته، تحقيق حاضر در دو بخش اساسي صورت گرفت. در اولين بخش، منحني هاي پراكندگي محلي با استفاده از داد‌‌ه‌‌‌هاي مناسب ثبت شده در ايستگا‌‌ه‌‌‌هاي نوار پهن شبكه لرزه نگاري پزوهشگاه بين المللي زلزله برآورد شد. از اين منحني ها با استفاده از روش معكوس‌سازي خطي براي برآورد نقشه‌‌‌هاي توموگرافي دوبُعدي سرعت‌هاي فاز و گروه استفاده شد. نقشه‌‌‌هاي توموگرافي دوبُعدي به‌دست آمده در اين تحقيق، همخواني خوبي با ناهمگني هاي جانبي در پهنه البرز نشان داد. تناوب‌‌هاي كم با رسوبات و ساختارهاي پوسته بالايي و تناوب‌‌هاي متوسط و زياد با ساختارهاي پوسته پاييني و گوشته بالايي همخواني خوبي دارند. در مرحله دوم، منحني‌هاي ميانگين مشاهده اي به‌دست آمده در مرحله قبل با استفاده از روش معكوس‌سازي غيرخطي هجهاگ براي برآورد ساختار سرعت امواج برشي به‌كار برده شدند. ساختار سرعتي به‌دست آمده در اين تحقيق علاوه بر اينكه در تحقيقات زلزله‌شناسي و برآورد پارامترهاي جنبش نيرومند زمين و برآورد واقع‌گرايانه خطر زلزله داراي اهميت ويژه اي است، با فرايندهاي زمين‌ساختي و ژيوديناميكي مطرح شده در ناحيه البرز، سازگاري خوبي نشان مي دهد. عمق موهو در ناحيه البرز، با استفاده از معكوس‌سازي هم‌زمان منحني‌‌هاي سرعت گروه و فاز 46 كيلومتر برآورد شد. در اين ناحيه، دو لايه به‌دست آمده براي پوسته داراي ضخامتهاي 15 و 25 كيلومتري زير يك لايه رسوبي 6 كيلومتري به‌دست آمدند كه داراي سرعت‌‌هاي موج بُرشي 1/3 و7/3 كيلومتر بر ثانيه هستند. دراين پهنه سه لايه گوشته بالايي با ضخامت‌‌هاي 20، 60 و80 كيلومتر داراي سرعت‌‌هاي 3/4، 6/4 و 5/4 كيلومتر بر ثانيه به‌دست آمدند كه لايه به‌نسبت كم‌سرعت با ضخامت 80 كيلومتر در عمق 126 تا 206 كيلومتري واقع شده است.