اثر چينش باد در سطح زمين و وردايست بر ناپايداري كژفشار

The Earth surface and the tropopause wind shear effects on baroclinic instability

با فرض يكنواختي تاوايي پتانسيلي زمين‌گرد،‌ چينش باد روي مرز زيرين (سطح زمين) و مرز زبرين (وردايست) به‌منزله عوامل رخداد ناپايداري جريان هاي جوّي به‌دست مي آيند. در مدل‌هاي كلاسيك ناپايداري كژفشار (مدل هاي چارني و ايدي) چينش باد با ارتفاع ثابت در نظر گرفته مي شود و ازاين‌‌رو نقش نايكساني چينش باد روي سطح زمين و سطح وردايست عاملي مهم براي رشد امواج جوّي در نظر گرفته نمي شود. در حالت تاوايي يكنواخت، طبق قضيه چارني-استرن–پدلاسكي شرط لازم براي ناپايداري، هم‌علامت بودن چينش باد روي مرزهاي زيرين و زبرين است. در پژوهش حاضر نشان داده مي‌شود كه نسبت چينش باد در مرزهاي زيرين و زبرين در رخداد ناپايداري موثر است و چنانچه اين نسبت از مقداري آستانه‌اي كمتر و از مقداري حدي بيشتر شود، امواج جوّي پايدار باقي مي مانند و رشد نمي‌كنند. براساس مدل ايدي طول موج‌هاي كوچك‌تر از 4/2 برابر شعاع دگرشكلي راسبي پايدارند ولي در پژوهش حاضر روشن مي‌شود كه در اين حالت نيز امواج، به شرط آنكه چينش باد در وردايست كوچك تر از چينش باد روي سطح زمين شود، رشد مي‌كنند.