بررسي و اندازه‌گيري تاثير درآمدهاي نفتي بر درآمدهاي مالياتي در ايران

Measurement and Analysis of Oil Revenues Effect on Tax Revenues in Iran

در اين مقاله تيوري دولت تحصيلدار، با نگاهي به دولت در ايران مرور شده است. فرضيه اصلي تحقيق اين است كه درآمدهاي نفتي در ايران يكي از عوامل اصلي تعيين كننده درآمدهاي مالياتي است. براي آزمون اين فرضيه از داده هاي سالانه براي دوره زماني 1386-1344، يك نسخه تعديل شده از مدل هلر و روش اتورگرسيو با وقفه هاي توزيعي(ARDL) استفاده شده است. نتايج به دست آمده از برآورد مدل و آزمون فرضيه حاكي از تاثير مثبت و معني دار درآمدهاي نفتي بر درآمدهاي مالياتي است و لزوم كاهش اتكا به درآمدهاي نفتي و اصلاح ساختار مالياتي را نشان مي دهد. تاثير توليد ناخالص داخلي، سهم صنعت از توليد ناخالص داخلي و ساير درآمدهاي دولت بر درآمدهاي مالياتي مثبت است؛ ولي نرخ تورم تاثيري منفي بر درآمدهاي مالياتي دارد.

The aim of this study is to review the rentier state theory, with special regard to Iran. Iran’s rentier state is highly dependent on oil revenues, but much less on tax revenues. Even this negligible reliance on tax revenues, itself seems to be indebted to oil revenues. Thus the main research hypothesis is that Iran’s oil revenue is one of the main determinants of tax revenues. To empirically test the hypothesis, a modified version of Heller’s model was applied using ARDL approach and the annual data for the period 1965-2007. The findings of the research showed that oil revenue has a significant positive effect on tax revenues reflecting the rentierness of Iran’s state. An important implication of this result is that the state should lower the excessive reliance on oil revenues and start tax reform. The results also indicated that that GDP, industrial sector share in GDP and other state revenues have positive impact on tax revenues, while inflation has a negative effect.