مطالعه تطبيقي آزادي بيان براساس كاريكاتورهاي هفته نامه توفيق در دو دوره تمركز و تكثر قدرت

A study on Freedom of Expression: The Case of Toofigh Weekly Magazine in Iran

تلاش نويسندگان اين مقاله، مطالعه آزادي بيان در كاريكاتورهاي هفته‌نامه توفيق (1301 تا 1350) است. به اين منظور، پس از مشاهده كل كاريكاتورهاي در دسترس در دوره زماني ياد شده و طبقه‌بندي آنها به دو دسته بر اساس تعلق به دوران تمركز و تكثر قدرت، مجموعه‌اي با 296 كارتون حاصل شد. تحليل گفتمان فركلافي 40 كارتون از اين مجموعه تفاوت آشكاري بين كاريكاتورهاي دوره تمركز قدرت و تكثر قدرت را نشان داد، اين تحقيق مشخص كرد، استفاده از تقابل‌هاي جنسي و جنسيتي بين زنان و مردان، كه مضمون اصلي دوران تمركز قدرت است، در دوران تكثر قدرت حداقل است، ضمنا ادبيات جنسي نيز كه در زمان تمركز قدرت كاربردي حداكثري دارد، در ايام تكثر قدرت، عمدتا به عنوان يك ابزار و نه يك ژانر، به بيان محتواي سياسي همه فهم مي‌پردازد. همچنين در زمان تمركز قدرت، به سياست داخلي كمتر از سياست خارجي پرداخته شده است و انتقاد به مضاميني مانند گراني، فقر، مشكلات حمل و نقل و هزينه‌هاي تحصيل خلاصه ‌مي‌شود اما در دوران تكثر قدرت، انتقاد از حوزه اقتصاد به حوزه سياست منتقل مي‌شود و در آخر قدرت قدسي سازي شده در دوران تمركز قدرت، در ايام تكثر قدرت، قدسي زدايي مي‌شود. اين شواهد همه در راستاي نظريه وابستگي رسانه‌اي است كه براساس آن ميزان و نوع اطلاعات ارايه شده در رسانه‌ها و همچنين درجه آزادي بيان رسانه‌اي تابعي از ساختار اجتماعي محيط بر رسانه‌هاست.

This paper studies the issue of freedom of expression through the editorial cartoons displayed in Toofigh satire weekly which have been published between 1301 and 1350(Hijri calendar) in Iran. Authors divid the mentioned half a century into two periods of centralized and decentralized periods of power, and they found that the total number of cartoons accessible during the targeted 50 years reach 296 items. A discourse analysis of 40 items of these cartoons indicated a difference between two periods of power. The study found gender confrontations, a main theme in cartoons displayed in the centralized period, are diminished in the decentralized period. By the same token, the prevalence of sexual words, references, and drawings, in the decentralized period is less than the centralized years. In the centralized period, foreign policy is more salient than the interior policy and criticism doesn’t go beyond high prices, poverty, transportation problems, and educational costs. In contrast, during the centralized period, the high circle in political power is characterized as sacred and immune from criticism. This holiness decreases when the authors face the decentralized years. These findings are consistent with the media dependency theory. According to this theoretical explication, the amount of information and its worthiness, as well as the degree of freedom of expression, are dependent upon the surrounding social structure.