حماسه خدايان يا شاهنامه پهلوانان ؟

An Epic of Gods or a Book of Heroes

تاثير نيروهاي مافوق انساني در منظومه‌هاي حماسي بسيار چشم‌گير است و نمي‌توان اثر حماسي ملّتي را مشاهده كرد كه در آن، اين نيروها در هنگامه كارزار نقشي را به خود اختصاص ندهند. امّا آن‌چه اين نيروهاي برتر را از هم متمايز مي‌سازد؛ چگونگي عمل‌كرد آنان، در حماسه‌هاست. آن‌گاه كه سر و كار دشمنان در جنگ‌ها با پهلوانان بزرگ و رويين‌تني است كه با نيروي شمشير و قدرت بازو، برابر نباشد؛ حضور اين نيروهاي مرموز و شگفت، رخ مي‌نمايد. امّا آيا مداخله و تاثير نيروهاي فراسويي در آثار حماسي با هم برابرند؟ اگر در بعضي آثار دخالت‌هاي اين قوا بيش از اندازه ديده شود؛ از ارزش حماسي آنان نمي كاهد؟ در مقاله حاضر، شاهنامه فردوسي و ايلياد هومر را از اين منظر مورد بازبيني قرار مي دهيم تا ضمن بررسي پرسش‌هاي ارايه شده؛ دريابيم كدام اثر با فرهنگ مخاطبان زميني خود هم‌گوني نزديك‌تري دارد.

The effect of ultra-human forces is extensively remarkable in epic works. Such forces play important roles in all epics, but what makes them distinct is the way they act in epics. Is the intervention and effect of these forces equal in all epics? If the intervention of such forces is too much in some works, does it reduce the epic value? The present article studies Ferdowsi’s Shahnameh and Homer’s Iliad from this perspective, trying to answer the above questions and to find out which work is more compatible with the earthly culture of its audience.