تجانس از ديدگاه مولانا جلال الدّين محمّد بلخي

Homogeneity from Mowlanaʹʹs Point of View

تجانس به معني هم جنس بودن است كه در آثار مولوي، طي ابياتي براي اثبات مسايل و مطالب عرفاني به كار رفته است. مولوي اسباب جذب را در تجانس چهار قسم مي‌داند كه هركدام حوزه عمل و كاربرد خاص خود را دارند. مولوي معتقد است كه جنسيّت بر اساس امور ذاتي و صفات اصلي است نه شكل و صورت. او در آثارش آورده است كه تقابل هم نوعي تجانس است و بقاي عالم در كشاكش و اضداد است. حركت و جنبش در پديده‌هاي عالم، نشان‌گر نقص است كه به سوي كمال در حركت مي‌باشند. وي معتقد است كه، كشش و جذبه هم به صورت مستقيم است هم به صورت غير مستقيم. عامل سومي نيز براي ايجاد انگيزه كشش وجود دارد. مولوي انبيا و پيروان انبيا را از جنس ملك و كافران را از جنس شيطان مي‌داند.

Homogeneity means to be of the same type (genus). Mowlana has used it in his works to prove mystic issues. He believes that genus is based on internal affairs and main features, not on form. According to him, opposition is also a kind of homogeneity. Movement and development in worldly phenomena indicate an imperfection; phenomena move toward perfection. He believes that attraction and appeal can be direct or indirect. There is also a third factor to create the motivation for attraction and appeal. Mowlavi regards prophets and their followers to be of an angelic type and non-believers to be of a satanic type.