تحليل فضايي برخورداري استان هاي ايران در شاخص هاي سلامت

Spatial Analysis of Prosperity Provinces of Iran in Health Indexes

عدالت در بخش بهداشت و درمان به عنوان يك ارزش سعي در كاهش تفاوت هاي ميان گروه هاي مختلف افراد درون جامعه دارد، و دسترسي عادلانه همه افراد جامعه به خدمات بهداشتي و درماني پيش زمينه ايجاد عدالت در جامعه و موجب ارتقاي سطح سلامت و ايجاد فرصت هاي برابر در جامعه خواهد شد. هدف اين پژوهش تحليل فضايي سطوح برخورداري استان هاي كشور از لحاظ برخورداري از شاخص هاي سلامت مي باشد. روش تحقيق توصيفي- تحليلي و متغيرها شامل 24 شاخص در زمينه شاخص هاي سيماي سلامت استان هاي كشور مربوط به سال 1387و 1385، كه در نهايت به 6 عامل از طريق چرخش واريماكس در تحليل عاملي تبديل، كه در مجموع 67/82 درصد از واريانس را مي پوشاند. به منظور آگاهي از رتبه استان هاي كشور در عامل هاي بارگذاري از روش مولفه‌هاي اصلي و همچنين از تكنيك تحليل خوشه اي جهت سطح بندي نهايي استان هاي كشور در عامل هاي تلفيقي استفاده شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه توزيع جغرافيايي شاخص هاي سيماي سلامت در بين استان هاي ايران به صورت نابرابر صورت گرفته است، به طوري كه استان هاي سمنان، خراسان رضوي و يزد برخوردار و استان هاي سيستان و بلوچستان، كرمان، آذربايجان شرقي و لرستان محروم هستند. در پايان با استفاده از رگرسيون چند متغير، نسبت به پيش بيني اولويت توسعه استان هاي كشور اقدام، كه بر اين اساس ضروري است كه عامل هاي خدمات واحدهاي بهداشت و درمان، خدمات حمايتي، خدمات مشاوره اي و اجتماعي، خدمات نهادي و نيروي انساني، خدمات مراكز و پايگاه هاي بهداشت و خدمات نيروي انساني متخصص در اولويت توسعه ي استان هاي كشور به ترتيب براي استان هاي خيلي محروم، محروم، كمتر برخوردار، تا حدودي برخوردار، برخوردار و خيلي برخوردار قرار گيرند.

Health care as a moral value should be distributed among different group people of a community equally. Equitable access to health services for all people in a community leads to promote health and equal opportunities in the society. The aim of this study refers to analyze spatial broadcasting of health service among provinces in terms of health indicators. This descriptive-practical research is considered 24 indicators of health equality which were defined in the 80 decade. The methods of principal component analysis and cluster analysis have been used for ranking provinces according to defined health indicators. The results of this research indicated that the spatial distribution of health services- among provinces of Iran in terms of health indicators- has been unevenly. Provinces such as Semnan, Yazd, Khorasan and Sistan-Baluchistan are developed, but Kerman, East Azerbaijan, Luristan are excluded. The multivariate regression is used to define priority provinces in terms of health development. Consequently, it is essential that the operating units of health services, support services, counseling services, health centers and human resources be well placed according to priority provinces that are ranked to very disadvantaged, low advantaged, advantaged and high advantaged, respectively.