دليل نگارش آثار منثور فارسي از ديدگاه نويسندگان آنها

The Reason of Composing Persian Prose Works from Their Authorsʹʹ View Hussein

در طول تاريخ زبان فارسي، نويسندگان بزرگي ظهور كرده اند و آثار گوناگوني برجاي نهاده اند. از حدود قرن چهارم هجري كه آثاري از نثر فارسي به جاي مانده است تا به امروز، كمتر موضوعي از مسايل حكمي، كلامي، عرفاني، ادبي، علمي و... است كه در آن زمينه، كتاب يا كتاب هايي نوشته نشده باشد. در ديباچه اين آثار، علاوه بر ارايه اطلاعات گاه به گاه از نويسنده، هم عصرانش، محتواي كلي اثر و... غالباً از ضرورت و سبب تاليف سخن به ميان مي آيد كه در شرحي كوتاه، انگيزه و دليل نگارش آن به نوعي توجيـه و تعليل مي شود. سوال اصلي جستار حاضر اين است كه «دليل واقعي تاليف اين آثار از ديدگاه نويسندگان آنها چيست؟» نويسندگان با بررسي يكصد و پنجاه اثر از معروف-ترين آثار منثور فارسي در موضوعات و ژانرهاي مختلف، به داده هايي دست يافتند و آنها را در چند دسته طبقه بندي كردند. حاصل كلّي آن است كه بيشتر اين آثار به دستور يا درخواست كسي نوشته شده و كمتر بنا بر عزم و خواست خود نويسنده بوده است. اين امر بيشتر دلايل شخصي، اجتماعي، اقتصادي و حتّي سياسي داشته است كه سعي شده در اين پژوهش به اين چرايي ها و دلايل آن پرداخته شود.

There were lots of great author along the history of Persian Language who inherited different kinds of works. From 4th Hegira up to nowadays that lots of prose texts has been composed there are few, if any, subjects in philosophical, theological, mystical, literary and scientific that we cannot find some book(s) about. There are some information in the introduction section of these books about author and its contemporaries, general information about the work itself and so on; moreover, there would be some information about the necessity of the work composition that would explain and justify its goals and composition reason in a brief and comprehensive manner. The main question in the current study is that what is the real reason of composition of these works in their authorsʹ view? Authors have gained some piece of data after reviewing 150 works from the most famous Persian prose works in different subjects and genres and divided them into different categories. The general result is that most of these works were written due to the order or request of someone and few, if any, works have been written due to the authorʹs own decision and motive. This issue has often been rooted in personal, social, economic and even political reasons that this article tries to deal with and shed light on its causes.