تحليل شعر «خضر كجاست» سروده تقي پورنامداريان بر مبناي رويكرد بينامتني

The Analysis of "Where is Khezr?" by Taghi Poornamdariyan based on an Intertextual Approach

در اين مقاله، شعر «خضر كجاست» سروده تقي پورنامداريان، به لحاظ بينامتني تحليل مي شود. هدف از اين تحقيق علاوه بر تبيين نسبت تصاوير اين شعر با شعر كلاسيك، نشان دادن ارتباط عناصر ژانرهاي عرفاني، حماسي، غنايي و چگونگي تركيب آنها در آفرينش شعر عاشقانه معاصر است. واژه «خضر»، دلالت‌هاي عرفاني و اسطوره اي را تداعي مي كند. با توجه به ويژگي خضر كه دستگير گم شدگان است، انتظار مي رود گوينده عبارت «خضر كجاست»، در وادي هاي سير و سلوك سرگردان باشد. چنين دلالت هايي در واژگان و عبارت‌هايي چون «ظلمات»، «آب حيات» و «بيابان شب» نيز ديده مي شود. از سوي ديگر با توجه به مضمون شعر، اين پرسش مطرح مي شود كه چگونه اجزاي شعر و دلالت‌هاي معنايي مختلف آن در كنار يكديگر قرار گرفته است؟ نتايج تحقيق نشان مي دهد كه اين شعر در ژانر غنايي و توصيف معشوق زميني است، اما نشانه هايي از ديگر ژانرها در آن ديده مي شود. راوي شعر همچون قهرمان حماسي، مراحل سختي را براي رسيدن به مقصود پشت سر مي گذارد، مثلاً از سرزمين تاريكي ها مي گذرد. بندهاي چهارگانه شعر، تداعي گر چهار فصل سال اند. اين فصل ها همچون زمان اساطيري دوري اند و سير خطي ندارند. همگام با گردش اين فصول، فراق و وصال شكل مي‌گيرد. اين شعر حاصل تلاقي و تداعي ژانرهاي گوناگوني است كه از ناخودآگاه شاعرِ زيسته در آن عوالم فرهنگي، مجال ظهور يافته است. در اين مقاله از روش بينامتني در تحليل شعر استفاده شده است و با مقايسه و تحليل عناصر ژانرهاي مختلف، نسبت آنها با يكديگر در ايجاد متني منسجم و ساختارمند بررسي شده است.

In this essay, "Where is Khezr?" composed by Dr. Taqi Pournamdarian, is analyzed based on an intertextual approach. The purpose of this research is to illuminate the relation of pictures in this poem with classic poem, showing the relation of components of mystical, epic, lyric genres and the type of their combination in the creation of contemporary romantic poem. The word "Khezr" has mystical and epic implications. According to the feature of Khezr who is the helper of the lost, it is expected that the narrator of "Where is Khezr?" be confused and wandering in spiritual journey abstinence domains. Such implications can be observed in words and terms like "darkness", "alkahest" (i.e. water of life), "the desert of night". On the other hand, based on the content of poem, there would rise this question that how are elements of poem and its different semantic implications interrelated to each other? The results of the current research shows that this poem is lyric and it describes an earthly beloved, but there are symbols of other genres. The narrator of the poet passes difficult stages like an epic hero to reach their target, for example s/he passes darkness land. Fourfold sections of the poem associates four seasons. These seasons are periodical like epic time and do not have linear circuit. Separation and tinker would occur simultaneously with passing of different seasons. This poem is the product of conflux and different genre association which is emerged from the unconscious of the poet who had lived in the ecology of cultural worlds. In this article the intertextual analysis of poem was applied and components of different genres were compared and analyzed and their ratio in producing a coherent and structured text was also reviewed.