شدت بخشي به هاله هاي ژيوشيميايي رسوبات آبراهه اي با استفاده از شناسايي و حذف مرحله اي ‏عامل هاي غير پيشگو به منظور افزايش موفقيت اكتشاف - مطالعات موردي: كاني سازي هاي ‏فلورين و مس

Increasing the Exploration Success and Intensify of Stream Sediment ‎Geochemical Halos Using Recognizing and Omitting the Non-Predictive ‎Factors- Case Studies: Fluorite and Copper Mineralization

ژيوشيمي رسوبات آبراهه اي يكي از روش هاي موثر براي شناسايي ذخاير معدني به‌ويژه در مراحل اوليه اكتشاف است. در مواردي كه بر روي يك كاني سازي مشخص پي جويي صورت ‏مي‌گيرد، بيشتر از تجزيه و تحليل هاي چند متغيره مانند تحليل عاملي براي استنتاج بهترين عوامل (فاكتورهاي) پيشگو، از ميان عناصر ردياب و معرف كاني سازي مورد جستجو، استفاده مي‌شود. ‏چگونگي استنتاج و انتخاب بهترين عامل معرف كاني سازي مورد جستجو هنوز مسيله اي بحث برانگيز است كه موجب انتشار مقالات زيادي در اين زمينه شده است. در مقاله حاضر روشي جديد ‏با عنوان تجزيه و تحليل عاملي مرحله اي كه در واقع روش بهبوديـافته تحليل عاملي معمولي براي توليد نقشه‏‎ ‎هاي پراكندگي ژيوشيميـايي مي باشد، ارايه شده است. در روش تحليل عاملي ‏مرحله اي ابتدا عناصر غير معرف شناسايي و حذف شده، سپس مهم‌ترين و موثرترين عوامل پيشگو شنـاسايي مي شوند. كاربرد اين روش سبب شدت بخشي به هاله هاي ژيوشيميايي شده و ‏واريانس تشريح شده توسط هر عامل نيز افزايش يافته است. همچنين كاربرد تجزيه و تحليل عاملي مرحله اي موجب بهبود نرخ پيش بيني ذخاير معدني و در نتيجه افزايش موفقيت اكتشاف شده ‏است. در مطالعه حاضر كارايي بهتر روش بهبوديافته تحليل عاملي مرحله اي نسبت به تحليل عاملي معمولي، با اجراي آن بر روي داده هاي ژيوشيميايي 2 منطقه متفاوت و براي 2 كاني سازي نوع ‏مختلف، به اثبات رسيده است. در اين مناطق كاربرد روش تحليل عاملي مرحله اي موجب افزايش مجموع واريانس تحت پوشش عامل پيشگوي كاني سازي و همچنين افزايش نرخ پيش بيني ‏انديس هاي معدني شده است. بنابراين موفقيت اكتشاف افزايش يافته است. همچنين با كاربرد تحليل عاملي مرحله اي، انطباق بيشتري ميان بي‌هنجاري هاي ژيوشيميايي و سنگ ميزبان كاني سازي ‏به‌دست آمده است. ‏

Study of geochemical stream sediments is an effective method for prospecting mineral deposits especially in preliminary exploration stages. In ‎this regard, generally multivariate analysis, for example factor analysis, is used to elicit an indicator component of the mineralization type sought. ‎There are still several problems with regard to usage of factor analysis that have been discussed in several published papers. In this research, we ‎have used the stepwise factor analysis, which is a new approach to create geochemical stream sediment evidential map. Using the stepwise factor ‎analysis, we have succeeded in recognizing more effective indicator components, increasing the intensity of geochemical halos and explaining ‎higher percentage of the total variance of the data. We have also improved the prediction rate of mineral occurrences and consequently, ‎increasing the exploration success. In this research, we have successfully used the stepwise factor analysis to generate enhanced geochemical ‎evidential map for prospecting two different deposit-types in two different areas of Iran for case studies. Using the stepwise factor analysis, the ‎total variance relevant to the indicator component of porphyry copper mineralization has been increased from 13.43 to 20.05, and the prediction ‎rate of mineral occurrences has been increased from 34.37% to 46.8% for cumulative percentile of 95% frequency. Hence, the exploration ‎success has been increased up to 13% at least in the study area. Furthermore, using stepwise factor analysis, there are much simultaneous present ‎of geochemical anomalies and geological indicative features.‎