عنوان مقاله :
روند كاني‌سازي عناصر پرتوزا و ارتباط آنها با سريم و ايتريم با استفاده از داده‌هاي ليتوژيوشيميايي در محدوده آنومالي پنج ساغند
عنوان فرعي :
Mineralization Trend of Radioactive Elements and Their Relation to Serium and Yttrium Using Data Lithogeochemical in Saghand Fifth Anomaly
پديد آورندگان :
خلجمعصومي، معصومه نويسنده دانشجوي دكترا، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات، تهران، ايران Khalajmasoumi, M , لطفي، محمد نويسنده دانشيار، گروه زمين شناسي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران شمال؛ پژوهشكده علوم زمين، سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني كشور، تهران، ايران Lotfi, M , معمار كوچه‌باغ، ايوب نويسنده استاديار، پژوهشكده چرخه سوخت هسته‌اي سازمان انرژي اتمي، تهران، ايران Memar Kuchebagh, A , خاكزاد، احمد نويسنده دانشيار، گروه زمين شناسي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران شمال؛ گروه زمين‌شناسي، دانشكده علوم زمين، دانشگاه شهيد بهشتي، تهران، ايران Khakzad, A , افضل، پيمان نويسنده استاديار، گروه مهندسي اكتشاف معدن، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب، تهران، ايران Afzal, P
اطلاعات موجودي :
فصلنامه سال 1393 شماره 93
كليدواژه :
Yttrium , آنومالي پنج , ايتريم , سريم , عناصر پرتوزا , ليتوژيوشيميايي , Central Iran , Fifth Anomaly , Lithogeochemical , Radioactive elements , Saghand , ساغند , Serium , ايران مركزي
چكيده فارسي :
منطقه مورد مطالعه در آنومالي پنج ساغند، در پهنه ساختاري ايران مركزي و در كمربند فلززايي بافق- رباط پشت بادام قرار دارد. كاني‌سازي اورانيم، توريم و عناصر خاكي كمياب در منطقه ساغند، بهطور چيره از نوع گرمابي و متاسوماتيسم وابسته به توده‌هاي نفوذي منطقه (گرانيت موجود در شمال آنومالي پنج) است. تمركز اورانيم نوع گرمابي، از سامانه شكستگي‌هاي ژرف پيروي مي‌كند و در حواشي عدسي‌ها و توده‌هاي مگنتيت به جا گذاشته شده است. علت آن، ايجاد محيط‌هاي ژيوشيميايي مناسب است و پديده متاسوماتيسم آلكالن و همراهي توريم و اورانيم با عناصر خاكي كمياب يكي از آشكارترين ويژگي‌هاي اين چرخه فلززايي در ايران مركزي و منطقه مورد مطالعه است. در منطقه ساغند و به‌ويژه محدوده مورد مطالعه، سريم و ايتريم همبستگي مثبت زيادي با كاني‌سازي عناصر پرتوزا (اورانيم و توريم) نشان مي‌دهند. به خاطر رابطه ژنتيكي اين عناصر (سريم و ايتريم)، با كمك روش آمار كلاسيك و با استفاده از محاسبه متغيرهاي آماري روي داده‌هاي ليتوژيوشيميايي برداشت‌شده در منطقه، جدايش جوامع بي‌هنجار صورت پذيرفت، سپس نمودار‌هاي ستوني پراكندگي فراواني آن رسم و متغيرهاي آماري عناصر محاسبه و در پايان جدايش جوامع بي‌هنجار صورت گرفت. نتايج حاصل از همبستگي مثبت و بالاي توريم و اورانيم با عناصر سريم و ايتريم در منطقه نشان مي‌دهد كه فازهاي كاني‌سازي اين عناصر يكسان است و از يك سازوكار پيروي مي كند. با تلفيق نقشه هاي ژيوشيميايي با زمين شناسي مشخص شدكه‌كاني‌سازي عناصر پرتوزا در منطقه از نوع متاسوماتيت است كه سنگ‌هاي اوليه منطقه، شامل واحدهاي سنگي آذرآواري، ديابازها، داسيت‌پورفيري و گابرو را تحت تاثير متاسوماتيسم قرار داده و انواع سنگ‌هاي اصلي منطقه آمفيبول‌متاسوماتيت، آمفيبول – آلبيت‌متاسوماتيت، آلبيت‌متاسوماتيت، آمفيبول- كوارتز- فلدسپار متاسوماتيت، آمفيبول- فلدسپار- اپيدوت‌متاسوماتيت و آمفيبول- بيوتيت- ارتوز- تالك- كلريت- اپيدوت‌متاسوماتيت را در منطقه به‌وجود آورده است. بي‌هنجاري به‌دست آمده براي اورانيم، با روش آمار كلاسيك، در باختر متمايل به جنوب باختري، مركز و جنوب نقشه مشخص شد. اين روش براي بي‌هنجاري توريم، نواحي باختر متمايل به جنوب باختري، مركز و جنوب نقشه- كه بخش مركزي توريم بيشتري نسبت به اورانيم دارد- را آشكار كرد و براي بي‌هنجاري سريم و ايتريم نيز همان مناطق بي‌هنجار بالا را نشان داد، با اين تفاوت كه مقدار ايتريم نسبت به عناصر ديگر در مركز، بي‌هنجاري بيشتري را نشان مي‌دهد.
چكيده لاتين :
The studied area in the Saghand fifth anomaly is located in the Bafgh-Posht-e-Badam metalogeny belt in the Central Iran zone. Uranium, Thorium and Rare Earth Elements mineralization are hydrothermal and metasomatism type related to area intrusion bodies (Granite and Gabbro available in the north of study area). Uranium of hydrothermal type followed by deep fracture systems and concentrated around the magnetite bodies. The reasons are geochemical environment and alkaline metasomatism of Uranium - Thorium and Rare Earth Elements produced under an important metalogeny cycle in the Central Iran and studied area. The tudied area in special case, Cerium and Yttrium show positive correlation with mineralization of radioactive materials (Uranium – Thorium). Considering the genetic relationship between these elements (Cerium and Yttrium), popular separation of anomalous elements carried out by using classical statistical methods for lithogeochemical data and calculated statistical parameters. Then, the frequency distribution histograms along the calculation were plotted and consequently, the separation of anomalous element populations carried out. High positive correlation among the radioactive elements (U & Th) and Rare Earth Elements such as Cerium and Yttrium indicated that their mineralization phase generated from the same origin. Compilation of geochemical and geological rock unit maps designated that the radioactive ore mineralization was controlled by metasomatism, which produced different types of albite metasomatite, amphibole metasomatite, and albite-amphibole metasomatite from the rocks of pyroclastics, diabase, dacite and gabbro in the area. Uranium and Thorium anomalies calculated by classical statistical methods are mostly distributed in the west, southwest, and central part of the area, but in the central part the Th-intensity relatively was stronger than the Uranium. The anomaly trend for Cerium and Yttrium are the same as the Uranium and Thorium, but Yttrium anomaly in the central part is more intensive than the others.
اطلاعات موجودي :
فصلنامه با شماره پیاپی 93 سال 1393
كلمات كليدي :
#تست#آزمون###امتحان
