تعيين منشا سنگ درونگير ذخاير مس با ميزبان رسوبي در حوضه طبس- راور بر پايه ‏برداشت هاي ژيوشيميايي و سنگ نگاري

Identification of Host Rock Source at Sediment-Hosted Copper Type ‎Mineralization in Tabas-Ravar Basin Based on Geochemical and ‎Petrographic Studies‎

اين نوشتار، بخشي از نتايج پژوهش انجام شده در رابطه با بررسي ويژگي هاي ژيوشيــميايي كانسارهاي مس با ميـــزبان رسوبي در بلوك طبس- راور است كه به منظور شناسايي ‏ويژگي‌هاي ژيوشيميايي محيط تشكيل اين كانسارها تعيين سنگ منشا رسوبات در منطقه انجام شده است. بدين منظور افزون بر نمونه هاي ژيوشيميايي متعارف 55 نمونه كاني سنگين از ‏رسوبات آبراهه اي و 493 نمونه سنگي از رخنمون هاي سنگ درونگير كاني سازي برداشت شد. بر پايه مطالعه نمونه هاي كاني سنگين و مقاطع نازك تهيه شده از رخنمون سنگ‌هاي ‏تخريبي منطقه، كاني ها و اجزاي تشكيل‌‍‌دهنده رسوبات تخريبي تعيين شد. سپس بر پايه محل برداشت نمونه هاي بالا، نقشه توزيع فضايي شاخص هاي محتواي فلدسپار و اجزاي دگرگوني ‏نمونه ها با استفاده از روش كريجينگ شاخص رسم شد. با مقايسه نقشه رسم شده و زمين شناسي يكپارچه بلوك هاي مجاور، سنگ مادر اوليه تامين‌كننده رسوبات تخريبي در حاشيه ‏باختري بلوك طبس- راور در محدوده بلوك هاي كلمرد و پشت بادام تعيين شد. به منظور تعيين دامنه سني سنگ منشا احتمالي اجزاي تخريبي ماسه‌سنگ‌هاي درونگير ذخاير مس با ‏ميزبان رسوبي از بلورهاي زيركن استفاده شد. بلورهاي زيركن از نمونه هاي ماسه‌سنگ با سن حد فاصل ژوراسيك تا كرتاسه و همچنين از نمونه هاي كاني سنگين استخراج شده و بر پايه ‏آن دامنه سني سنگ مادر تامين‌كننده اجزاي تخريبي حوضه رسوبي طبس- راور مشخص شده است. نتايج سنجش سن بلورهاي زيركن بيانگر وجود چهار جامعه آماري متمايز در نتايج ‏بوده است. بخش عمده نتايج تعيين سن با دامنه سني سنگ مادر تعيين شده در حاشيه باختري حوضه منطبق بوده و توزيع فراواني سن بلورهاي زيركن ها با فرايندهاي كوهزايي شناخته شده ‏در ايران مركزي همخواني قابل قبولي از خود نشان داده است. بخشي از بلورهاي زيركن نيز كه داراي قدمت بيش از يك ميليارد سال بوده اند وجود دو فاز كوهزايي در بازه 7/1 تا 2 ‏ميليارد سال و در حد فاصل 5/2 ميليارد سال پيش را در سنگ مادر پي سنگ ايران مركزي پيشنهاد كرده است.‏

This paper is part of the results of researches carried out on geochemical characteristics of sediment-hosted copper deposits in the Tabas-‎Ravar block trying to identify the mineralization host rock characteristics and the source rock of the sediments in the area. For this purpose, ‎not only the common geochemical samples but also a number of heavy mineral and rock samples were collected from the stream sediments ‎and outcrops of the mineralization host rock, respectively. The clastic parts of minerals and components of sediments in this area have been ‎determined based on the heavy mineral and thin section studies. After this stage, the spatial distribution map of included feldspar and ‎metamorphic components of collected samples were prepared based on the sample sites, using “Indicator Kriging” estimation method. ‎Through comparison made between the drawn map and the uniform geology of the neighbor blocks, the source rock supplying the clastic ‎sediments was identified in the west margin of the Ravar – Tabas block in the area of Kalmard and Posht- e Badam Structural blocks. Zircon ‎crystals were used in order to find out the range of age for the probable source rock from which the clastic contents of the host rock of ‎sediment-hosted copper deposits were derived. Zircon was extracted from host rock and heavy mineral samples taken from the study area. ‎The results for zircon crystals dating indicated the presence of four distinctive statistical populations while the principal population of dating ‎results were in conformity with the range of age of the known source rock in the west margin of the basin source rocks and the frequency ‎distribution of zircon crystal ages have a good coincidence with known orogenic processes in Central Iran. Another part of dating results ‎with over 1Ga, suggests two orogenic phases: one in 1.7-2Ga and the other in more than 2.7Ga for basement mother rock of Central Iran.‎