تبيين و بررسي برهان علامه طباطبايي در ارجاع نظريه «تشكيك در وجود» به نظريه «وحدت شخصي وجود»

A Study of ‘Allamah Tabataba’i’s Argument on Referring the Theory of “Gradation of Existence” to the Theory of the “Individual Unity of Existence”

‌نظريه وحدت شخصي وجود، اساس هستي‌شناسي عرفاني است، از اينرو گروهي از محققين اهل عرفان در مقام تبيين و دفاع از عقيده خويش به اثبات برهانيِ اين نظريه اقدام نموده‌اند. حكيم و عارف معاصر، علامه طباطبايي نيز در آثار خود به اقامه براهيني در اثبات اين مدعا پرداخته‌ است. ازجمله اين براهين، برهاني است كه در آن از طريق واكاويِ برهان حكماي متالّه مبني ‌بر وحدت سنخي وجود و تشكيكي بودنِ آن، مدعاي عرفا مبني ‌بر وحدت شخصي وجود به اثبات رسيده ‌است. اين برهان از حيث روش استدلال و همچنين پرداختن به فروع و نتايجِ گوناگون مطلب، بويژه روشن ساختن نسبت ميان نظريه عارف و نظريه حكيم، بديع و قابل توجه است. مقاله حاضر پس از تقرير هر يك از دو نظريه، به تبيين و تحليل برهان مذكور پرداخته و برخي از نتايج متفرع بر آن را مورد بررسي قرار ميدهد.

The theory of the individual unity of being is the basis of gnostic ontology. Therefore, a number of gnostic researchers have tried to demonstrate this theory in order to defend and explain their standpoint in this regard. The contemporary philosopher and gnostic, ‘Allamah Tabataba’i, has also adduced some arguments in his works in order to prove this claim. In one of these arguments, through analyzing the argument of muta’allih philosophers concerning the congruent unity of being and its gradedness, he has demonstrated gnostics claim as to the individual unity of existence. This is an innovative and noteworthy argument regarding its way of reasoning, its dealing with the peripheral issues and different consequences of the problem and, particularly, its role in clarifying the relationship between the theories of gnostics and philosophers. After referring to each of these theories, the writers explain and analyze the above argument in this paper and examine some of its consequences.