اندازه‌گيري بقاياي سموم كشاورزي ارگانوكلره در رودخانه‌هاي استان مازندران از طريق دستگاه ECD GC-پس از پيش‌تغليظ به روش استخراج فاز جامد

Determination of Organochlorine Pesticides in River Waters in Mazandaran by GC-ECD after Solid Phase Extraction

سموم كشاورزي ارگانوكلره به علت خاصيت تجمعي، سرطان‌زايي و تاثير در سيستم عصبي انسان اهميت زيادي دارند. اين سموم به علت طبيعت ليپوفيليك، آبگريزي و سرعت پايين تخريب شيميايي و بيولوژيكي، در بافت‌هاي بيولوژيكي جمع و وارد چرخه غذايي مي‌شوند بنابراين، اين آلاينده‌ها در حد غلظت نانو مي‌توانند خطر جدي براي سلامت انسان محسوب شوند. از آنجا كه رودخانه‌ها مهم‌ترين منبع آب آشاميدني محسوب مي‌شوند، بررسي كيفيت آب آن‌ها از جهت حضور آفت‌كش‌ها قبل از استفاده در جوامع بسيار مهم است. در اين مطالعه، غلظت بقاياي سموم كشاورزي ارگانوكلره در 6 ايستگاه از 2 رودخانه استان مازندران (تالار و تجن) طي ماه‌هاي مختلف سال اندازه‌گيري شد. پس از آماده‌سازي نمونه‌ها، پيش‌تغليظ سموم در نمونه‌ها به روش استخراج فاز جامد صورت گرفت و آناليز نمونه‌ها به روش كروماتوگرافي از طريق دستگاه ECD GC- انجام شد. از بين 20 نوع سم اندازه‌گيري‌شده بالاترين غلظت مربوط به سموم ليندان، هپتا كلر، 4,4ʹ-DDE و 4,4ʹ-DDD است. با توجه به نتايج، تمامي غلظت‌هاي اندازه‌گيري‌شده كمتر از ماكزيمم مقدار كل آلودگي اعلام‌شده از سوي سازمان بهداشت جهاني (WHO) و آژانس حفاظت محيط‌زيست امريكا (EPA) براي سموم ارگانوكلره است. باوجود اين، از بين ايستگاه‌هاي مورد مطالعه، ايستگاه كردخيل داراي حداكثر آلودگي تشخيص داده شد. بررسي نقشه‌هاي كاربري و شيب اراضي نشان مي‌دهد كه ايستگاه كردخيل به علت حداقل ارتفاع و شيب و با كاربري اراضي كشاورزي با سطح زياد، نسبت به ساير ايستگاه‌‌ها باقيمانده سموم كشاورزي بيشتري دارد.

Organochlorine pesticides are very important, due to the carcinogenic and delayed toxic function and their effect on nervous system of human. Due to their lipophilic nature, hydrophobicity, and low chemical and biological degradation rates, organochlorine pesticides (OCPs) have led to their accumulation in the biological tissues and subsequent magnification of concentrations in the organisms due to the progression up the food chain. In this study concentration of organochlorine pesticides was measured in rivers water of Tajan and Talar in mazandaran. For this purpose, river water samples were collected from the Telar and Tajan rivers at 7 different sites. The developed solid phase extraction and gas chromatoghraphy-electron capture detector was used for determination of organochlorine pesticides. In most samples lindane, Heptachlor, 4,4ʹ-DDD and 4,4ʹ-DDE had the highest average concentration. Comparison of measured concentrations with maximum residue limit (MRL) established by FAO/WHO shows all of them are lower than MRL.