مديريت كيفيت منابع آب زيرزميني شهرستان آق‌قلا

Quality management of groundwater resources of aghala

آب‌هاي زيرزميني از مهم‌ترين منابع تامين آب شيرين مورد نياز انسان محسوب مي‌شوند و آلودگي آن‌ها به وسيله كودها و سموم آفت‌كش به علت توسعه كشاورزي و تنوع آفات گياهي يكي از معضلات زيست‌محيطي به‌شمار مي‌رود. با توجه به اينكه آب شرب اهالي شهرستان آق‌قلا از چاه‌هاي آب زيرزميني تامين مي‌شود و در اين منطقه زمين‌هاي كشاورزي زيادي وجود دارند كه به صورت دوره‌اي سمپاشي مي‌شوند، احتمال نشت سموم به داخل اين چاه‌ها وجود دارد. نيترات و كلريد دو عنصر بسيار مهم در بررسي كيفيت آب‌هاي زيرزميني به شمار مي‌روند. اين دو عنصر در هر يك از چاه‌هاي آب زيرزميني ارقام متفاوتي را نشان مي‌دهند. حداكثر مقدار مجاز براي اين عناصر با توجه به استانداردهاي بهداشت جهاني 250 و 50 ميلي‌گرم در ليتر به ترتيب براي كلريد و نيترات است. هدف از مطالعه حاضر، دستيابي به تخصيص بهينه آب شرب مطابق استاندارد بهداشت جهاني و حداكثر استاندارد مطلوب براي آب‌هاي زيرزميني در منطقه آق‌قلا با استفاده از مدل برنامه‌ريزي آرماني وزني است. در اين منطقه 4 چاه زيرزميني، 6 مخزن هوايي و 2 مخزن زميني (براي ذخيره و انتقال آب به مخزن‌هاي هوايي) به منظور تامين آب آشاميدني 17 روستا وجود دارد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه ميزان برداشت آب از چاه‌‌هاي تحت بررسي در حالت استاندارد بهداشت جهاني و حالت حداكثر استاندارد مطلوب متفاوت است. بيشترين ميزان برداشت آب در حالت استاندارد بهداشت جهاني و حداكثر استاندارد مطلوب به چاه شماره 3 و كمترين ميزان برداشت به علت بالابودن ميزان نيترات به چاه شماره 1 اختصاص يافته است. همچنين، با توجه به نتايج حاصل از ميزان برداشت در حالت حداكثر استاندارد مطلوب، از چاه شماره 2 به علت زيادبودن غلظت نيترات در مقايسه با ساير چاه‌هاي تحت بررسي برداشتي صورت نگرفت. بنابراين، با توجه به استانداردهاي بهداشت جهاني و متفاوت‌بودن ميزان عناصر در هر يك از چاه‌هاي تحت بررسي، برداشت آب به صورت تركيبي از آب چاه‌ها توصيه مي‌شود.

Groundwater is one of the most important resources of fresh water of human requirement and their pollution by fertilizers and pesticides, because of agricultural development and diversity of plant pests, considered one of environmental issues. As regardes drinking water of residents of the Aghala region satisfaied through groundwater wells and there are many farms in the area to be sprayed periodically, there is likely to leak toxins into the groundwater. Two very important element in the quality of groundwater are nitrate and chloride elements. The amount of these two elements show different statistics in each of groundwater wells. The maximum allowed values for this element according to World Health Organization (WHO) standards are 250 and 50 mg per liter for chloride and nitrate, respectively.The purpose of this study is achieved to an optimal combination for drinking water according to the World Health Organization standards and the maximum desirable standard of groundwater in the study Aghala region using weighted goal programming model. In this region, there are 4 groundwater wells, 6 air reservoir and 2 ground reservoir (to save and transport water to the air reservoir) to supply of drinking water to 17 villages. The results of this study showed that the amount of water withdrawal the wells in the World Health organization standard and maximum desirable standard is different. The most water withdrawal amount in the condition of World Health Organization standard and maximum acceptable standard is allocated to well number 3 and the least withdrawal amount is for well number 1 due to high concentration of nitrate in this well. Also, according to the results in the maximum acceptable standard, there was not withdrawal water of well number 3 because of the high concentration of nitrate in this well. Therefore, according to the World Health Organization standards and the difference elements of each the wells, water withdrawal of the combination of the wells is recommended. Finally, wells with levels of nitrates and chlorides that are highly intolerable can be used for drinking purposes upon mixing.