شناسايي گونه‌هاي معرف شدت‌هاي مختلف چرايي با استفاده از آناليز شيب تغييرات در مراتع نيمه استپي فريدن اصفهان

Identifing grazing indicator species using gradient analysis approach in Semi-Steppe rangelands of Feridan-Isfahan

پايش و تفسير نحوه تغييرات پوشش گياهي نسبت به شرايط مختلف اكولوژيكي و مديريتي به عنوان يك پيش‌نياز جهت دستيابي به مديريت پايدار در اكوسيستم‌هاي مرتعي مطرح است. اين مطالعه با هدف بررسي عكس‌العمل گونه‌هاي مرتعي به شدت‌هاي مختلف چرايي، در 31 مكان مرتعي نيمه‌استپي منطقه فريدن اصفهان انجام شد. مكان‌هاي مرتعي با شرايط اكولوژيكي نسبتا مشابه و با شدت‌هاي چرايي متفاوت انتخاب و فراواني گونه‌هاي گياهي در هر مكان مطالعاتي با استفاده از روش قدم نقطه در امتداد 4 ترانسكت متعامد 30 متري اندازه‌گيري شد. داده‌ها با استفاده از آناليز تحليل تطبيقي قوس‌گيري شده (DCA) و آناليز مركزي تجزيه‌ مولفه‌هاي اصلي (CPCA) در نرم افزار آماري ISPD رج‌بندي شدند. بر اساس نتيجه‌ تجزيه و تحليل‌هاي رگرسيوني بين فراواني گونه‌هاي گياهي و محور اول آناليز CPCA (كه بيانگر موقعيت مكان‌هاي مرتعي در يك شيب چرايي بود)، گونه‌هاي با مقدار شاخص پذيرش بالاتر از 5/0 كه ضريب تبيين آنها نيز بالاتر از 3/0 بود، به عنوان گونه‌هاي معرف شدت چرايي انتخاب شدند. از 34 گونه‌ گياهي مطالعه شده، تعداد 5 گونه‌ به شكل كمي به عنوان گونه‌هاي معرف شدت‌هاي مختلف چرايي تعيين شدند كه Agropyron trichophorum به عنوان گونه كم شونده، Hordeum bulbosum وAcanthophyllum microcephalum به عنوان گونه‌هاي زياد‌شونده و Astragalus verus و Cousinia bachtiarica به عنوان گونه‌هاي مهاجم معرفي شدند. بررسي تغييرات فراواني اين گونه‌هاي معرف، مي‌تواند گوياي تغييرات مثبت و منفي در تركيب گياهي از لحاظ ارزش چرايي منطقه مورد مطالعه باشد و مديران مرتع با بررسي تغييرات فراواني اين گونه‌هاي گياهي مي‌توانند راهكارهاي مديريتي مناسب را اتخاذ نمايند.

Monitoring and interpreting vegetqation changes to various ecological condition and management practices is required to achieve sustainable management in rangeland ecosystems. This study aimed to identify indicator species of grazing impacts in thirty one range places with relatively homogeneous ecological conditions and various grazing intensities in Semi-Steppe rangelands of Feridan- Isfahan. Plant species frequencies in each range site were studied along four perpendiculars 30 meters transects using step point method. Integrated System for plant Dynamics (ISPD) software was used to conduct the ِDetrended Corresponding Analysis (DCA) and Centered Principal Component Analysis (CPCA) on the frequency data. Once it was confirmed that the range places were well distributed along first axis of CPCA, the species frequencies were fitted by Gaussian curves against the first axis of ordination plot. According to the regression analysis results, the species with D-Statistic more than 0.5 and correlation coefficient more than 0.3 were identified as indicator species of grazing impacts. Five out of 34 plant species were quantitatively identified as indicators of grazing impact. Agropyron trichophorum was identified as decreaser, Hordeum bulbosum and Acanthophyllum microcephalum as increasers and Astragalus verus and Cousinia bachtiarica as invaders in the study area. Evaluating the frequency of these indicator species can assist range managers to track any positive or negative changes in grazing values of the vegetation compositions in the study area. They can adapt their management strategies using assessment of these indicator species accordingly.