دوره شكل‌گيري تشيع دوازده امامي؛ واكاوي نقد‌ها و ابهام‌ها

The Formation of Twelve-Imam Shiite: An Examination of Criticisms and Misgivings

مجموعه حديثيكافي نوشته محمد بن يعقوب كليني از مهم‌ترين مجموعه‌هاي حديثي شيعيان دوازده امامي است. برخي از مستشرقان به بررسي تفاوت‌هاي ميان اين اثر با دو مجموعه حديثي ديگرِ شيعي،يعنيمحاسن و بصاير الدرجات پرداخته و به اين نتيجه رسيده‌اند كه كتاب كافي هرچند از نظر محتوايي همانند دو اثر ديگر نماينده فضاي آكنده از غلو قم است، اما چون شيعيان عقل‌گراي بغداد را مخاطب قرار داده در انتخاب احاديث و چينش آن‌ها به نوعي راه اعتدال را پيموده است. اين پژوهش در پي واكاوي اين فرضيه است و اين‌ انگاره كه شيعيان بغداد دچار عقل گرايي افراطي بوده و بدين جهت براي «نقل» هيچ اعتباري قايل نبود‌ند را به چالش مي‌كشد و بر اين باور است كه كليني در اثر گران‌سنگ خود به شكل سنتيدر پي جمع‌آوري و تنظيم ميراث حديثي شيعه بوده است و اساساً آن را نه در بغداد كه در ري گردآورده است.