درآمدي بر تعامل تاريخ و سياست به سوي دانشي بينارشته اي

An Introduction to the Interaction of History and Politics: toward an Interdisciplinary Science

دست‌يابي به معرفتي دقيق در خصوص نسبت تاريخ و سياست، و در پي آن نايل شدن به فهمي از ماهيت بينارشته‌اي اين دو شاخه از علوم انساني، هدف بنيادين پژوهش حاضر به شمار مي‌رود. تحقق چنين هدفي با محوريت مسيله «عامليت» امكان بيشتري مي‌يابد. به عبارتي فاعليت انسان نقطه عطفي است كه تلاش اين متن در راستاي بازخواني انواع روايت‌ها در اين باب معطوف به آن است. پرسش از عامليت در نسبت ميان تاريخ و سياست چنين صورت‌بندي مي‌شود: آيا سياست تجلي فاعليت انسان در سامان‌بخشي به حيات فردي و جمعي اوست، يا حكايت‌گر سير قرباني شدن موجوديت‌هاي انساني و اجتماعي در برابر اراده از پيش تعيين شده‌اي است كه امور آنها را شكل مي‌دهد و پيش مي‌برد، يا نسبتي است از هر دو؟ پاسخي كه به اين پرسش ارايه مي‌شود چنين است: انسان در عرصه سياست از ساختارهاي تاريخي تاثير مي‌پذيرد و بالعكس ساختارهاي تاريخي در عرصه سياست متاثر از فاعليت انسان شكل مي‌يابند. بر اين اساس براي فهمي عميق از كيفيت عامليت، توجهي هم‌زمان به تاريخ و سياست ضروري است. اين در حالي است كه سير در تاريخ بدون توجه به سياست (كه تجلي‌گاه فاعليت انسان است و تاريخ را رقم مي‌زند) تلاشي ناتمام است و نيز مطالعه سياست بدون توجه به تاريخ (كه ساختارهاي مقابل عامليت از اعماق تاريخ مي‌آيند) كوششي نارساست. چنين ارتباطي از ماهيت بينارشته‌اي علوم تاريخ و سياست حكايت مي‌كند. علاوه بر اين تعامل آنها خود امكان توليد دانش بينارشته‌اي جديدي را فراهم مي‌سازد.