هنجارشكني شاعران معاصر عربي در كاربرد داستان‌هاي ديني پيامبران

الانحراف المعياري في توظيف شخصيات الانبيا في الشعر العربي المعاصر

ميراث ديني در همه ياشكال و نزد همه ي ملت ها، يكي از مصادر مهم الهام شعري به شمار مي‌آيد و شاعران، در بسياري از موضوعات و آثار ادبي خود از ميراث ديني استمداد نموده‌اند كه در اين ميان يكي از پركاربردترين نمادهاي ديني، پيامبران الهي مي باشند. شاعران در كاربرد نمادين شخصيت هاي پيامبران با پررنگ ساختن ويژگي‌هاي برجسته ي حيات آنان همچون رنج وعذاب مسيح(ع) و صبر ايوب(ع) ضمن اشاره به شخصيت هاي ديني از آنان در تبيين و تفسير حيات معاصر خويش مدد مي جويند. با اين حال گاه شاعران معاصر عرب در كنار نمادهاي مقبول و معروف به هنجار شكني در كاربرد نمادين شخصيت هاي ديني رو مي آورند واز قالب هاي نامتعارف استفاده مي كنند كه در اين ميان بيشترين هنجارشكني در داستان مسيح(ع)، وسپس در داستان ايوب(ع)، موسي(ع)،آدم(ع) و نوح(ع) قابل مشاهده است. اين مقاله با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و با مطالعه ي دقيق و كامل دواوين بدرشاكر السياب، نازك الملايكه، فدوي طوقان، محمود درويش، سميح القاسم، امل دنقل و نزار قباني و با استفاده از همه ي شاهد مثال هاي استخراجي برآن است كه هنجارشكني دركاربرد شخصيت هاي ديني پيامبران را تجزيه و تحليل نمايد.

Religious heritage in all its forms and for all nations is considered as one of the most important sources of poetic inspiration. Poets, in many of their literary works, have benefited from their religious heritage significantly; meanwhile the holy prophets are one of the most widely used religious symbols. In symbolic application of prophets’ personalities, poets highlight the salient features of their life such as the passions of Jesus Christ (PBUH) and the patience of Job (PBUH) while referring to these religious figures, they use them as a means to explain and interpret poets’ own lives in contemporary era. However, sometimes the contemporary Arab poets, while using accepted and known symbols, resort to deconstructing the symbolic application of religious figures and utilize unusual forms as the highest occurrence of such innovations can be observed in Jesus Christ (PBUH), as well as in Job (PBUH), Moses (PBUH), Adam (PBUH), and Noah (PBUH)’s stories. By using a descriptive-analytic approach in a complete and precise study of Badr Shakir al-Sayyab, Nazik al-Malaika, Fadawi Tawqan, Mahmoud Darwish, Samih al-Qasim, AmalDanghal andNizar Qabbani’s diwans and by using all the extracted examples, this paper aims to analyze the innovations in applying prophets’ religious personalities.