اصول اخلاق حرفه‌اي در نهج‌البلاغه

Principles of Professional Ethics in Nahj al-Balaghah

چكیده یكی از شاخه‌های دانش اخلاق كه به‌تازگی در ایران جایگاهی پیدا كرده، حوزۀ اخلاق حرفه‌ای است كه لازم است ازلحاظ معرفتی بیشتر به آن توجه شود. یكی از منابع غنی در اخلاق حرفه‌ای، آموزه‌های دین مبین اسلام است. اما شناخت و ترویج اخلاق حرفه‌ای برمبنای اسلام، بدون تحلیل آموزه‌های اخلاقی نهج‌البلاغه امكان‌پذیر نیست. باتوجه به این مهم، در پژوهش حاضر برآنیم تا با استفاده از روش تحلیل اسنادی، اصول اخلاق حرفه‌ای را در كتاب ارزشمند نهج‌البلاغه بررسی كنیم. نتایج نشان می‌دهد كه امام علی (ع) همواره به بحث اخلاقیات و اصول اخلاقی توجه داشته‌اند و در موارد فراوانی، كارگزاران و یاران خود، به‌طور اخص و تمامی انسان‌ها را در طول زمان به رعایت آنها فرمان داده‌اند. اصول اخلاقی مطرح در نهج‌البلاغه، مشتمل بر: اصل احترام، اصل آزادی، اصل انصاف، اصل وفای به عهد، اصل امانت، اصل صداقت، اصل مسئولیت‌پذیری، اصل نقادی و انتقادپذیری، اصل مدارا و سعۀ صدر، اصل قانون‌مداری، اصل اعتدال و اصل رازداری است.  

Professional ethics is a branch of ethics which has recently come into focus in Iran and it needs to be examined more extensively from epistemological perspective. Teachings of Islam are a rich source for studying professional ethics. The study, however, will not be reasonable without an analysis of teachings of Nahj al-Balaghah. The present study therefore adopts a documentary research methodology to explore principles of professional ethics in Nahj al-Balaghah. The findings show that Imam Ali emphasized ethics and principles of ethics, and that he has in many instances advised his agents and companions as well as all humans living then and after him to be ethical and observes ethical principles. The principles which are highlighted in Nahj al-Balaghah include respect, freedom, fairness, keeping one’s word, trust, honesty, being responsible, being both critical and open to critique, tolerance and patience, balance, and keeping secrets of others.