معنا شناسي كلمه در قرآن كريم با تاكيد بر روابط همنشيني و جانشيني

The Semantics of “Kalama” in the Holy Qurān, Based on Syntagmatic and Paradigmatic Relations

مفهوم «كلمه» يكي از مفاهيم مهم و در عين حال پيچيده‌اي است كه از ديرباز مورد توجه مكاتب بشري و الهي بوده است. «كلمه» در قرآن كريم نيز جايگاهي ويژه دارد و تكرار اين واژه، نماد اهميت آن است. معناشناسي واژه هاي قرآني، از روش‌هاي نوين پژوهش در قرآن كريم است و از اين رو در نوشتار حاضر با استفاده از برخي روش‌هاي نوين معناشناختي، مفهوم«كلمه» تبيين و مولفه‌هاي معنايي آن از قرآن كريم استخراج شده است. در اين روش از طريق رويكرد همزماني، چهل و شش مورد مربوط به «كلمه» مورد مطالعه قرار گرفت. با تحليل كاربردها و از طريق استخراج مفاهيم همنشين و جانشين، مشخص شد كه مفهوم «قول» به هسته معنايي كلمه نزديك‌تر است و از اين رو مي‌تواند جانشين «كلمه» محسوب شود. همچنين مشخص شد كه بالغ بر نيمي از آيات اختصاص يافته به «كلمه» در قرآن، درباره خداوند به كار رفته و بيانگر «امر» اوست كه از اراده‌اش نشات مي‌گيرد و بخشي از آن اوامر، به سنّت‌هاي الهي باز مي‌گردد. در يك آيه نيز «كلمه»، به كافران نسبت داده شده است و بيانگر عقيده آنهاست كه عملي را در پي دارد؛ بدين ترتيب «كلمه» در قرآن كريم، قولي است كه هم به خداوند متعال و هم به انسان نسبت داده شده است. در بقيه آيات نيز، «كلمه» بدون انتساب به كسي، با صفات و ويژگي هاي مثبت و منفي متفاوتي همنشين شده است كه بر اقوال اعتقادي توحيدي و غير توحيدي مختلفي دلالت دارد.

The concept of “Kalama” has always been one of the most important and yet complicated concepts that has been brought to attention in human and divine schools of thoughts. “Kalama” has also claimed a special place in the Holy Qur’an, and the repetition of it throughout the Book is a sign of its importance. Semantics of Quranic words is one of the modern methods of investigation in Holy Qur’an. This research, accordingly, has tried to clarify the concept of “Kalama” and to decipher its semantic components from the Holy Qur’an, by using modern semiotics. The synchronic method allowed the study of the 46 verses in the Holy Qur’an that contained “Kalama” within them. After analyzing their application and deciphering syntagmatic and paradigmatic concepts, the results showed that the concept “Ghol” was the closest concept to the core meaning of “Kalama”, and thus could be used as a paradigm for the phrase. Therefore “Kalama” is a speech or saying attributed to both God and human in the Holy Qur’an. However, over half of these 46 verses point to divine commands which result from God’s will or divine traditions. In one verse it points to infidels and reveals their beliefs about their actions. The rest of these verses are not attributed to anything or anyone, rather they are syntagmised with differing positive and negative traits, which express different monotheism and un-monotheism beliefs.