تعيين موقوف عليهم از منظر فقه مذاهب اسلامي

Specify the endowed with Islamic sects’ jurisprudence

گفته شده شرط صحت وقف آن است كه واقف، موقوف عليه يا موقوف عليهم را معين كند، در غير اين صورت وقف باطل خواهد بود. براي اثبات اين راي به دلايل ذيل استناد شده است: اجماع فقهاي شيعه، انصراف عمومات و اطلاقات وقف به شخص معين، نامعقول بودن تمليك به فرد نامعين و عدم موجوديت شخص غير معين. از بين ادله، جز اجماع، هيچ يك دليل معتبر نيستند؛ زيرا ادعاي انصراف منوط به احراز عدم معهود بودن وقف بدون تعيين موقوف عليهم است و چنين امري محرز نيست. نا‌معقول بودن تمليك به فرد نامعين هم قابل اثبات نيست؛ زيرا وقف يك امر اعتباري است و براي صحت خويش نياز به محل معين ندارد. دليل آخر هم با تصديق وجدان و عدم حكم فقها به بدون مالك بودن مال متردد بين دو نفر رد مي‌شود. در ميان مذاهب اهل‌سنت، حنفيه و مالكيه وقف بدون ذكر موقوف عليهم را جايز مي‌دانند؛ زيرا از نظر آنها شرط موقوف عليهم تنها اهليت تملك است، در حالي كه شافعيه و حنابله شرط موقوف عليهم را امكان تمليك منجز و بنابراين عدم تعيين موقوف عليهم را موجب بطلان وقف دانسته اند.

The condition for validity of religious endowment (Vaqf) is that a founder of endowment (Vaqef) specifies the endowed (Mouqoof Aley’h), otherwise this endowment is invalid. For proofing this point had adduced to bellow reasons: consensus (Ejma’) of Shi’a jurisconsults, dissuasion from publicity and predication of Vaqf to certain person, absurdness of giving possession to an insecure person and non-existence of insecure person. Amid these reasons, except consensus, others are invalid, because the claim of dissuasion that Vaqf is invalid without endowed is not vested. Absurdness of giving possession to an insecure person also is not provable because Vaqf is a nominal issue and for its validity doesn’t need a certain place. For the last reason, also, with confirmation of conscience and the Hokm of jurisconsults become unacceptable. Between Soni sects, Hanifah and Malekiyah accept endowment (Vaqf) that doesn’t mention the name of endowed, because from their viewpoint the condition for endowed is being worthy for taking possession. While Shafe’iyah and Hanabalah believe that not specify the endowed is lead to invalidity of Vaqf.