نگاه مولانا به طبيعت در غزليات شمس تبريزي

Mowlana’s View of the Nature in Ghazalīyāt-i Shams Tabrizi

با مطالعه در شعر فارسی ملاحظه می‌شود كه شعرا از گذشته تا به امروز در اشعار خود از عناصر طبیعت برای مقاصد متفاوتی همچون توصیف، مدح، ذم، تغزل، و مرثیه استفاده كرده‌اند. هدف از نگارش این مقاله بررسی نقش طبیعت و عناصر آن و میزان كاربرد صور خیال برساخته از عناصر طبیعی در غزلیات دیوان كبیر است. نمود طبیعت در غزلیات مولانا چشمگیر است. این حضور هم ازلحاظ تعداد ابیات و هم ازنظر تنوع عناصر طبیعی به‌كاررفته درخور توجه است. كثرت توجه مولانا به طبیعت، علاوه بر آن‌كه معلول ذوق شاعرانه و مطالعۀ فراوان اوست، آگاهی مولانا از امكانات لفظی و تأثیربخشی مظاهر طبیعت را به‌نمایش می‌گذارد. می‌توان گفت نگاه غالب در اشعار مولانا، نگاهی برگرفته از فرهنگ اسلامی و قرآن است. او به اكثر عناصر طبیعی از دید تازه‌‌ای نگریسته و از آن‌ها برای بیان مقاصد تعلیمی و عرفانی خود بهره برده است.

By investigating into the Persian poetry, we find out that the poets have used natural elements for various purposes, such as describing, praising, criticizing, etc. The purpose of this research is to investigate the role of nature and its elements, and to find to what extent the imagery based on natural elements is used in Shams Tabriziʹs divan. The appearance of nature in Ghazalīyāt-i Shams is numerous. This presence is noticeable both in the number of verses and variety of the natural elements used. The Mowlanaʹs high attention to nature which is the result of his poetic taste and abundant reading demonstrates Mowlana’s awareness of the verbal facilities and the impact of nature. His view of the nature is based on Islamic culture and the Qurʹan. He has observed natural elements from a different perspective and used them to express his educational and spiritual purposes.