شناخت‌نامه و معرفي توصيفي آثار خواجه حسين ثنايي مشهدي

A Biographical Study and Cognition and Descriptive Introduction of Literary Works of Khwaja Hossein Thanāʹī of Mashhad

خواجه حسین ثنایی مشهدی، از شعرای برجستۀ قرن دهم هجری است. اثر مشهور ثنایی دیوان او است؛ اما جز این، در برخی از منشآت قرون بعد، نامه‌هایی نیز از او به‌جای مانده است. همچنین، یك مثنوی هشتصد بیتی به‌نام اسكندرنامه از او در دست است. به‌جرأت می‌توان گفت كه كمتر جنگ و مجموعه‌ای بعد از قرن دهم سراغ داریم كه غزلی یا قصیده‌ای و یا حتی بیتی از ثنایی را در خود جای نداده باشد. در این مقاله، ضمن گذری بر زندگی، آثار، و ویژگی‌های شعر ثنایی، آثار او در كتابخانه‌های ایران، هند، و پاكستان، اعم از دیوان‌های موجود و یا اشعار پراكنده در مجموعه‌ها و جنگ‌ها (شامل 73 مورد)، نسخه‌شناسی شده است.

Khwaja Hossein Thanāʹī of Mashhad is one of the eminent poets of the tenth century A.H., whose famous literary work is his divan. In addition to this divan, some letters composed by him have remained in the monshaʹāt of the following centuries. A mathnavi composed of eight hundred couplets composed by him under the title of "Iskandarnameh" is at our disposal. It can be dared to say that there are no anthologies or collections after the 10th century A.H. that do not include a sonnet, ode or even a couplet from Thanāʹī. In the present article, we have attempted to review Thanāʹīʹs biography, literary works as well as his poetic characteristics. Furthermore, we have dealt with the codicology of this poetʹs works including his divans as well as dispersed poems in the anthologies and collections encompassing sixty four codices. These manuscripts have been available in the libraries in Iran, India and Pakistanʹ.