بررسي تاثير برنامه آموزشي تيوري محور در پيشگيري از سرطان‌هاي دستگاه گوارش

Investigating the effect of package theory-based training in the prevention of gastrointestinal cancers

چكيده زمينه و هدف: تدوين برنامه‌هاي آموزشي درباره پيش‌گيري از بيماري‌هايي مانند سرطان از ضرورت‌هاي بهداشتي است. مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير برنامه آموزش مبتني بر مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيش‌گيري از سرطان‌هاي دستگاه گوارش در شهر اراك صورت گرفته است. مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع نيمه تجربي بود كه در آن 88 نفر از مادران شهر اراك شركت داشته‌اند (نمونه‌ها به صورت تصادفي به دو گروه مورد و شاهد هر كدام 44 نفر تقسيم شدند). معيارهاي ورود شامل عدم ابتلا به سرطان، داشتن مليت ايراني، سن بالاي ?? سال و سكونت در شهر اراك بود. در پژوهش حاضر روش گردآوري اطلاعات، پرسش‌نامه بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي و چك ليست عملكرد مادران در خصوص رفتارهاي پيش‌گيري از سرطان‌هاي دستگاه گوارش بود. مداخله آموزشي براي گروه مورد در طي يك ماه و در قالب 3 جلسه آموزشي 45 دقيقه‌اي انجام گرديد. سپس 2 ماه پس از مداخله آموزشي در هر دو گروه مورد و شاهد اطلاعات دوباره گردآوري و تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: ميانگين سني گروه مورد و شاهد به ترتيب برابر 6/9± 3/38 و 1/11±3/36 سال بود كه با يكديگر اختلاف معني‌داري نداشتند(381/0=p). ميانگين نمره آگاهي و عملكرد در گروه مورد در قبل از آموزش به ترتيب برابر با 06/13±8/72 و 2/6±81/30 بود كه در بعد از مداخله به ترتيب برابر 2/12±05/88 و 9/8±3/65 بود كه در هر دو مورد با يكديگر اختلاف معني‌داي داشتند(05/0 > p). هم‌چنين در قبل از مداخله آموزشي ميزان‌هاي حساسيت، شدت و منافع درك شده مادران در زمينه انجام رفتارهاي پيش‌گيري كننده در حد متوسط بود ولي پس از مداخله آموزشي بين دو گروه مورد و شاهد در همه متغيرهاي ذكر شده اختلاف معني‌داري ايجاد شد(05/0 > p). نتيجه‌گيري: يافته‌هاي اين بررسي تاثير و كارايي مدل اعتقاد بهداشتي را در افزايش رفتارهاي پيش‌گيري از ابتلا به سرطان‌هاي دستگاه گوارش در مادران شهر اراك را نشان مي‌دهد. واژگان كليدي: مدل اعتقاد بهداشتي، سرطان دستگاه گوارش، مادران

Abstract Background: Planning of educational programs to inform the people about the prevention of diseases such as cancers is necessary. This study was conducted to determine the effect of educational interference based on HBM on practices of women about gastric cancer. Materials and Methods: In this semi-experimental study, 88 women participated from Arak. The subject were randomly divided in two groups, experimental group and control group (each group includes 44 women). Inclusion criteria were absence of cancer, Iranian nationality, age over 18 years, living in the city. Data collected with a questionnaire based on HBM and performance checklist about colorectal cancer prevention was used in order to evaluate the effectiveness of the educational program. Intervention was done in 1 month consist of 3 session each session 45 minutes. Three months later data were recollected and analyzed. Results: In this study, the mean age in case and control group was 38.3±9.6 and 36.3±11.1 years respectively, with no significant differences (p=0.381). Average scores of knowledge and practice in experimental was 72.8±13.06 and 30.81±6.2 respectively group before the intervention, which was 88.05±12.2 and 65.3±8.9 respectively after the intervention (p < 0.05). Moreover before of intervention susceptibility, severity and percieved benefit about practice of mothers was moderate but after intervention the entire items between experimental and control groups was significantly different (p < 0.05). Conclusion: Finding of this research confirms the effect of Health Belief Model on prevention from gastrointestinal cancer in women of Arak. Keywords: Health Belief Model, Gastrointestinal Cancer, Mothers.