مكان يابي پايانه‌هاي مسافربري برون شهري با استفاده از مدل بهينه‌سازي چند معياره در شهر تهران

Tehran Suburban Passenger Terminals Locating Using Multi-Criterion Optimization Model

بررسي فرايندهاي مكان يابي به كار گرفته شده در شهرهاي كشور بيان گر آن است كه در بسياري از شهرهاي كشور موقعيت مكاني پايانه‌هاي مسافربري برون شهري به صورت غير علمي و تنها بر اساس نظرات كارشناسي تعيين شده است. در اين مقاله، از يك مدل رياضي- كارشناسي چندمعياره كه توسط نويسندگان اين مقاله تدوين شده به منظور مكان يابي پايانه هاي مسافربري در شهر تهران استفاده شد. ابتدا با توجه به عدم وجود اطلاعات كافي در اين خصوص، با انجام مصاحبه با كارشناسان و متخصصان و تكميل پرسشنامه‌هاي تدوين شده، مناسب‌ترين و مهم ترين معيارها در مكان يابي پايانه‌ها شناسايي شدند. جهت اجراي اين مدل كه برنامه‌ريزي تركيبي در مقياس بزرگ مي‌باشد، از نرم‌افزار TransCAD و روش "شاخه و كرانه" استفاده گرديد. بر اساس نتايج حاصل از اجراي اين مدل، 4 مكان جهت احداث پايانه در شهر تهران پيشنهاد شد و از لحاظ فني و اقتصادي مورد تحليل قرار گرفت. در اين مقاله مقايسه نتايج حاصل از مدل پيشنهادي اين تحقيق و مدل موجود در طرح جامع حمل‌ و نقل و ترافيك شهر تهران، مورد اعتبارسنجي قرار گرفت. با مقايسه نتايج حاصل از اين دو مطالعه مشخص گرديد كه سيستم پيشنهادي مطالعات جامع شهر تهران، 14 نقطه را به منظور احداث پايانه پيشنهاد كرده است، در حالي كه با استفاده از مدل مكان يابي در اين پژوهش، احداث پايانه در بيش از 4 مكان از نظر اقتصادي توجيه پذير نمي باشد. بنابراين، با توجه به اختلاف قابل توجه وضعيت عملكردي، به وضوح مي‌توان روش پيشنهادي اين تحقيق را به عنوان يك روش موثر و كارامد در مكان يابي پايانه ها در نظر گرفت.

Suburban passenger terminals locating processes used in most cities indicates that methods used as non-scientific and based only on expert opinion. In this paper, a mathematical model which has been developed by the authors of this paper was applied to locate suburban terminals in Tehran. First, the most important criterias in locating terminals were identified by interviewing the experts and specialists and also by completing questionnaires. To excequte this model) which is a large scale programme (, the Branch and Bank method was used on TransCAD software. Based on the results of implementing this model, four places in Tehran were identified in order to build the terminals and analesis of technical and economic evaluation of the results have been carried out shows positive results. In this paper a comparison between the results of the proposed model in this study and the existed model in the master plan of transport and traffic of Tehran was made. The model of master plan suggests 14 locations to construct the terminal, while, proposed our model showes that construction of more than 4 terminals may not be economically justify. Considering the significant differences in functional status, the proposed method in this study clearly varifies as an effective and efficient method to locate terminals.