بررسي نظام مالياتي ايران در عصر ايلخاني با تكيه بر گزارش هاي كتاب نزهه القلوب حمدا... مستوفي قزويني

همانطور كه مي دانيم حاكميت و مغول تشكيلات ايلخانان در ايران از ادوار مهم و سرنوشت ساز تاريخ اين كشور محسوب مي شود. نظام مالياتي كه در اين دوره به كار گرفته مي شد از ويژگيهاي خاصي برخوردار بود از سويي ريشه در آداب و رسوم كوچرويي داشت كه از آن همه مردم ملزم به پرداخت آن بودند. از سوي ديگر با ورود به ايران و ممالك ديگر ، سنت ها و روش هاي مالياتي ملل مغلوب در بين آنان مورد پذيرش واقع شده و تا جايي كه منافع آنها را تامين مي كرد به كار گرفته مي شد. كتاب نزهه القلوب تاليف حمدا... مستوفي قزويني اثري است كه به طور دقيق و مفصل در رابطه با ميزان ماليات ها و چگونگي اخذ آنها مطالبي را بيان نموده است. با توجه به اينكه حمدا... مستوفي خود در مصدر امور قرار داشته و به دفاتر و گزارش هاي دولتي دسترسي داشته لذا گزارش هاي وي براي ما از اهميت زيادي برخوردار است مقاله حاضر تلاش مي-كند با تاكيد بر مطالب نزهه القلوب به بررسي نظام مالياتي ايلخانان بپردازد.

As We know the sovereignty of mogul and Ilkhanian organization in Iran are considered as an important period of time in history in this country. Taxcation system which was used during this period had special characteristics which rooted in their traditions and every one was forced to pay their tax. This way of taxcation and traditions among moguls were accepted by all and used as long as it was to their interests. The book Nozhato-ol-Gholob written by Hamdola – Mostofi Ghazvini is a book in which some information have been given about the way how tax was collected and its amount. Since’ Hamdola-Mostofi was directly involved in the current issues of the time and office work his sources and reports are of much importance to us. The Present paper attempts to look at the ways and the system of how taxcation was carried out during Iilkhanian period. With emphasize on Nozhato-Ol-Gholob work. Keywords:Iran, Iilkhanan, Nozhato-L- Gholob, Hamdola- Mostofi, tax.