دامنه اختيارات حكومت در جعل قانون از منظر فقه

The Scope of the Powers of Government in Legislation from the View Point of Jurisprudence

اصل اين كه حاكم/حكومت مي تواند احكامي را متناسب با ضرورت ها و مصالح هر عصر و زمان و مكان خاص جعل كند مورد پذيرش غالب مكتب هاي فقهي مختلف است. سخن و اختلاف نظر در حيطه و گستردگي اختيارات حكومت است. برخي معتقدند حكومت ها تنها در حيطه احكام اوليه غير الزامي و ضرورت ها و مصالح اجتماعي قطعي مي تواند دست به تقنين اين گونه از احكام و فرامين حكومتي بزند. برخي ديگر دايره آن را كمي توسعه داده و دامنه جعل را فراتر از احكام اوليه غير الزامي ولي باز هم مشروط به وجود مصالح قطعي دانسته اند. اين مقاله در صدد اثبات توسعه حداكثري اين احكام است به گونه اي كه در پايان، اين نتيجه حاصل مي گرددكه احكام حكومتي اولاً- به لحاظ موضوع، هر گونه موضوع فردي و اجتماعي را زير چتر خود مي آورد، و ثانياً- به لحاظ ماهيت حكم، علاوه بر احكام الزامي، احكام غير الزامي را نيز در بر مي گيرد، و ثالثاً- به لحاظ ملاك حكم، فراتر از مصالح ضروري، مصالح غير ضروري و اهتمامي را نيز شامل مي شود، و رابعاً به لحاظ درجه اعتبار احراز ملاك، احراز ملاك ظني نيز معتبر است و احراز ملاك (مصلحت)، محدود به احراز قطعي نيست.

The fact that governor/government can lay down the decrees proportional to the necessities and interests of certain age and time and place, is accepted by many different jurisprudent schools. The diversity of opinions is in the domain and expanse of governmental authorities. Some believe that the government can just legislate in primary and unconvinced decrees and necessities and decisive social interests, and it proceeds such governmental commandments. Others have expanded its realm and taken into consider the extent of laying down farther up primary and unconvinced decrees but providing the decisive interests. This paper intends to demonstrate the maximum expanse of these decrees, so that it is finally concluded that governmental decrees at first in the respect of subject consist of any social and private matter, and secondly considering essence of decree, it contains the unnecessary decrees in addition to necessary decrees, and in the third place considering the basis and proof of decree, it consists of effort and unnecessary interests beside the necessary interests, and fourthly in the respect of validity of attainment of proof , attainment of conjectural proof is valid too, and attainment of proof (interest) is not limited the decisive attainment.