تصوير طبيعت در غزليات مولوي

Natureُ s Image in Mowlanaُ s Sonnets

يكي از كارآمدترين ابزار براي توضيح مفاهيم عرفاني، «تصوير» است. تجربيات وصف ناپذير روحاني و امور ناشناخته عارفانه، به وسيله تصاوير ادبي قابليت تجسّم و انتقال مي يابند. نقش طبيعت و عناصرش در انواع تصويرپردازي به خصوص تصويرسازي عرفاني، همواره قابل توجّه بوده است. پديده هاي متعدّد و متنوّع طبيعي، كاركردي بي نظير در ملموس ساختن امور ماورايي دارند؛ كاربرد طبيعت در تصوير، يكي از بارزترين شگردهاي عرفاني - ادبي مولانا به شمار مي رود. هدف اين پژوهش، تحليل انواع تصاوير مرتبط با طبيعت در غزل مولوي است؛ در جريان تحقّق اين مقصود، مخاطب از مهم ترين نمودهاي اجزا طبيعت و دلايل توجّه مولوي به هر پديده آگاه مي گردد و با برجسته ترين شيوه هاي تصويرپردازي شاعر با استفاده از اين عناصر آشنا مي شود. در ميان اين دسته از تصويرها، تشبيه پربسامدترين و برجسته ترين صورت خيال است و نماد و استعاره، به ويژه استعاره مصرّحه، به ترتيب، پس از آن قرار مي-گيرند. از ميان عناصري نيز كه مستقيماً يا گاهي با واسطه از طبيعت گرفته شده اند، نمود آسمان و اجرامش بارزتر است. آب و پديده هاي وابسته به آن، گل ها، گياهان، درختان و ميوه ها و نيز حيوانات و پرندگان، عناصر پركاربرد ديگرند.

One of the most efficient tool for explaining theosophical concepts, is image. Unmaterial matters, indescribable spiritual experiences and unknown theosophical concepts, have ability to visualize by literary images and therefor transmitted to the reader. The role of nature and its elements in a variety of image processing; especially the theosophical imagery, has always been considerable. Multiple and diverse natural phenomena, have unrivaled function for metaphysical matters making sensible; so that the use of nature in the image, is taking account of Mowlanaʹs most sensible theosophical technique – literary. Purpose of this study, is to analyze the types of images correlated with the nature of mowlaviʹs sonnet; the aim that is not yet supplied in detailed and independent researchable form, despite many researches about mowlanaʹs sonnets. During the realization of this objective, the reader will encounter the most important elements of nature and reasons of attention of mowlavi to phenomena, as well as the most prominent types of images used by the poet. Among this group of mowlanaʹs images, the most frequency and the most dominant fictional aspect is simile and following it, symbol and then metaphor succeed. Among the elements that are derived directly sometimes by from nature and form these image, the most explicit appearance is sky and its luminaries. Water and its dependent phenomena, flowers, plants, trees and fruites; also animals and birds are other the most frequency elements.