ارزيابي وراثت‎پذيري و شناسايي هيبريدهاي مناسب براي كشت دوم در چغندرقند

Assessment of heritability and identification of suitable hybrids for late sowing in sugar beet

به منظور ارزيابي وراثت‎پذيري طول دوره رشد كوتاه (زودرسي) در هيبريدهاي چغندرقند، آزمايشي در قالب طرح بلوك‎هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در ايستگاه تحقيقاتي مهندس عبدالرسول مطهري كرج وابسته به موسسه تحقيقات چغندرقند در سال 1386 اجرا شد. در اين آزمايش وراثت‎پذيري صفات تست كراس‎هاي حاصل از تلاقي 18 خانواده ناتني با يك لاين نرعقيم، به همراه يك رقم شاهد مناسب براي طول دوره رشد كوتاه در شرايط ديركاشتي (تيرماه) مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تست كراس‎ها از لحاظ اغلب صفات اختلاف معني‎داري ندارند. مقايسه ميانگين‎ها نشان داد كه هيبريدهاي شماره 3، 9 و 16 از نظر بسياري از صفات اختلاف اندكي با واريته شاهد دارند و در اين ميان، تست كراس شماره3 براي دوره رشد كوتاه مناسب تشخيص داده شد كه با يك رقم اصلاح شده تجاري قادر به رقابت است. براي صفات مورفولوژيك (مثل تعداد برگ و ارتفاع طوقه) و برخي صفات مربوط به ناخالصي‎ها (مثل سديم و ضريب استحصال شكر) وراثت‎پذيري خصوصي بالايي وجود داشت. لذا در بين خانواده‎هاي ناتني هنوز امكان اصلاح صفات ذكر شده از لحاظ طول دوره رشد كوتاه وجود دارد. اما وراثت‎پذيري خصوصي براي عملكردريشه، عملكردقند و عملكرد قند سفيد در حد صفر بود. عملكردريشه با عملكردقند، عملكرد قندسفيد، قطر ريشه و ارتفاع طوقه همبستگي مثبت و معني‎دار و با درصد قند همبستگي منفي و معني‎دار نشان داد.

In order to assess the heritability of short vegetation period (early maturity) of sugar beet hybrids, an experiment was carried out in randomized complete block (RCB) design with 4 replications in Abdolrasoul Motahari Agricaltural Research Station of Sugar Beet Seed Institute, Karaj, Iran in 2009. In this research, the heredity of the traits in testcrosses derived from crosses of 18 half sib families with a male sterile line accompanied by a short vegetation period check variety was evaluated under late sowing condition (about late June). ANOVA results showed that there were no significant differences among the testcrosses for most of the traits- Means comparison showed that the hybrids 3, 9, and 16 had slight difference with the check variety for most traits. The testcross 3 was considered suitable for short growth period which was comparable with the commercial check variety. For morphological traits (such as leaf number and crown height) and some impurity traits (such as sodium and extraction coefficient of sugar), narrow- sense heritability was high. Therefore, there is still possibility to improve the above- mentioned traits with respect to the short vegetation period in the half- sib families. For root yield, sugar yield, and white sugar yield, the heritability was about zero. Root yield had significant positive correlations with sugar yield, white sugar yield, root diameter, and crown height and significant negative correlation with sugar content.