دفاع دام‌گستري، از مفهوم‌شناسي تا آثار

Entrapment, Concept and Consequences

عمليات دام‌گستري به معناي پهن‌كردن دام توسط مقامات قضايي، براي ارتكاب جرم يا تحصيل دليل عليه اشخاصي است كه موردنظر آنان هستند. اين روش بيشتر در مورد مظنونان و تكراركنندگان جرمي به كار مي‌رود كه به علت فقد ادله مناسب در جهت محكوم‌نمودن، امكان تعقيب كيفري آنان وجود ندارد و مامورين اجراي قانون، با توسل به اين عمليات، در صدد كشف يا اثبات جرم ارتكابي آنان هستند؛ هرچند استفاده از اين روش درمورد ساير اشخاص غيرمظنون هم، واقعيتي غيرقابل‌اجتناب است. حمايت از حقوق دفاعي متهمين از يك طرف و لزوم حمايت از حقوق اجتماع به‌صورت حفظ شان و منزلت مقام قضا و دادگستري از طرف ديگر، موجب تحديد اختيارات مقامات قضايي درمورد توسل به اين روش‌ها در كشف يا اثبات جرايم مي‌شود. در همين راستا، دفاع دام‌گستري در حقوق كيفري به‌عنوان عاملي به نفع متهم مطرح مي‌شود و مانع توسل مقامات قضايي به تحريك و خدعه در مسير كشف و اثبات جرم مي‌شود. ازآنجاكه اين دفاع هنوز در برخي از نظام‌هاي كيفري من‌جمله حقوق كيفري ايران، جايگاهي پيدا نكرده است، اهميت و ضرورت اين مسيله اقتضا مي‌كند كه به بررسي، تشريح و تحليل مفهوم، مباني، قلمرو و آثار اين دفاع در نظام‌هايي كه به آن توجه شايسته مبذول داشته‌اند، پرداخته شود تا از اين طريق، تجربه و آزمون و خطاهايي كه اين نظام‌ها در اين مسير به دست آورده‌اند، مورد استفاده قانونگذاران داخلي قرار گيرد.

In criminal law, entrapment is a practice whereby a law enforcement agent induces a person to commit a criminal offense that the person would have otherwise been unlikely to commit. It is a type of conduct that is generally frowned upon, and thus in many jurisdictions is a possible defense against criminal liability. Depending on the law in the jurisdiction, the prosecution may be required to prove beyond a reasonable doubt that the defendant was not entrapped or the defendant may be required to prove that they were entrapped as an affirmative defense. The entrapment defense in the United States has evolved mainly through case law. Two competing tests exist for determining whether entrapment has taken place, known as the "subjective" and "objective" tests. The "subjective" test looks at the defendantʹs state of mind; entrapment can be claimed if the defendant had no "predisposition" to commit the crime. The "objective" test looks instead at the governmentʹs conduct; entrapment occurs when the actions of government officers would usually have caused a normally law-abiding person to commit a crime.