تعارض ادلّه و نقش آن در تفسير با تاكيد بر ديدگاه علّامه طباطبايي

The Contradiction of Arguments and its Role in [the Quranic] Exegesis with Emphasis on Allameh Tabatabaiʹʹs view

«تعارض ادلّه» از مباحث مهم دانش اصول فقه است كه چگونگي مواجهه با ادلّه گوناگون، به ويژه روش جمع ميان ادلّه متنافي بدوي را ذكر مي كند. اين مبحث در تفسير قرآن تاثير زيادي دارد و علّامه طباطبايي نيز از اين مبحث در تفسير قرآن بسيار استفاده كرده اند. مقاله حاضر، موارد تاثيرگذاري مبحث «تعارض ادلّه» در تفسير قرآن را تبيين كرده، برخي از مصاديق عيني و كاربردي آن در آيات قرآن، به ويژه در غير آيات الاحكام همانند آيات اوصاف الهي، شفاعت، علم غيب، سنجش اعمال، توبه، بخشش گناهان، حبط اعمال و... را با تاكيد بر ديدگاه علّامه طباطبايي ذكر مي كند. با اين بحث، سازگاري آيات قرآن كريم با يكديگر و نيز سازگاري برخي از روايات با آيات روشن شده، تعدادي از شبهات ناسازگاري پاسخ داده مي شود. در اين نوشتار روشن مي شود تعارض شروطي دارد كه برخي از آنها در تفسير نيز تاثيرگذار است. همچنين تعارض به دو قسم «غيرمستقر» و «مستقر» تقسيم مي شود و در ميان آيات، تنها تعارض غيرمستقر ممكن است. تعارض غيرمستقر مصاديق متعددي در تفسير دارد.

Contradiction of arguments is one of the main topics of the principles of Islamic jurisprudence which makes mention of the way one can come to deal with different arguments, especially the method of bringing together the primitive conflicting arguments. The present paper seeks to explain have the issue of the “contradiction of arguments” may have effects on the Quranic interpretation, making mention of some of its objective and applied instances in the verses of the Quran, especially instances other than the verses of the revealed prescripts such as the verses for divine attributes, intercession, knowledge of the unseen world, the way deeds is measured repentance, forgiveness of sins, devastation of deeds drawing upon Allameh Tabatabaiʹs views. Having discussed the above-mentioned issues, the consistency of the verses of the holy Quran as well as the consistency of some of narrations to the verses become clear and some of the doubts raised against incoherent or inconsistent verses will be answered. In this paper, it will become clear that contradiction of arguments has certain conditions some of which are effective on the commentary of the Quran. Similarly, contradiction of arguments is divided into two types: “non-established” and “established” and there exists only non-established contradiction among the Quranic verses. non-established contradiction has various instances in the Quranic interpretation.